بخش های گوناگون آرامگاه ابوعلی سینا

آرامگاه ابوعلی سینا در همدان، نمادی از دانش و تمدن ایرانی است که بخش های مختلفی مثل موزه، کتابخانه، و مقبره های اصلی داره و هر کدوم داستانی برای گفتن دارن. این آرامگاه فقط یک بنای تاریخی نیست، بلکه یه سفر به دنیای پر از رمز و راز یکی از بزرگترین دانشمندان تاریخ ایرانه.

فکرشو بکنید، وارد میدانی میشید که قلبش یادگار کسیه که هزار سال پیش، دنیا رو با علم و فلسفه اش متحول کرد. آرامگاه ابوعلی سینا، اون ستاره درخشان شهر همدانه که هر گردشگری رو مجذوب خودش می کنه. این بنا نه فقط به خاطر اینکه پیکر حکیم بزرگ رو در آغوش گرفته، بلکه به خاطر معماری خاص و اون همه قسمتی که داره، حسابی دیدنیه. اینجا فقط یه مقبره ساده نیست، یه مجموعه کامله که تاریخ، علم و هنر رو کنار هم آورده.

توی این مقاله قراره با هم یه گشتی تو این مجموعه بزنیم، از محوطه اش گرفته تا موزه، کتابخانه و اون تندیس باشکوه. می خوایم ببینیم تک تک بخش های گوناگون آرامگاه ابوعلی سینا چه چیزایی برای گفتن دارن و چه داستان هایی رو تو دل خودشون پنهون کردن. آماده اید برای یه سفر جذاب به همدان و دنیای شیخ الرئیس؟ پس بزن بریم!

آرامگاه ابوعلی سینا کجاست و چطور باید رفت؟

اگه قصد دارید خودتون رو به این بنای باشکوه برسونید، اول باید راه رسیدن بهش رو بدونید. همدان، این شهر پر از تاریخ و فرهنگ، میزبان آرامگاه ابوعلی سیناست.

آدرس دقیق و راه های رسیدن به آرامگاه شیخ الرئیس

اصلاً گم نمی شید! آرامگاه ابوعلی سینا درست وسط شهر همدان، تو میدانی به همین نام، یعنی میدان ابوعلی سینا قرار گرفته. از هرجای شهر که باشید، با تاکسی، اتوبوس یا حتی پیاده روی کوتاه می تونید خودتون رو به این میدان برسونید. خیابون ابوعلی سینا هم مستقیم شما رو به میدان امام، مرکز شهر، وصل می کنه. پس رفت وآمد بهش خیلی راحته.

ساعات بازدید و روزهای تعطیل: کی بریم، کی نریم؟

یکی از سوالای مهم قبل از بازدید، اینه که کی می تونیم بریم؟ آرامگاه ابوعلی سینا در فصل های بهار و تابستان، از ساعت ۹ صبح تا ۸ شب میزبان بازدیدکننده هاست. اما تو پاییز و زمستون که روزها کوتاه تر میشه، ساعت کاری از ۹ صبح تا ۵ عصر تغییر می کنه. حواستون باشه که این مجموعه توی بعضی از روزهای تعطیل رسمی مثل ایام شهادت حضرت علی (ع)، تاسوعا و عاشورای حسینی، رحلت پیامبر و شهادت امام جعفر صادق (ع) تعطیله. پس قبل از حرکت، یه چک بکنید بد نیست.

معماری خاص و قصه گنبد قابوس

خب، حالا که می دونیم کجا هست و چطور بریم، بریم سراغ یکی از جذاب ترین بخش هاش: معماری! آرامگاه ابوعلی سینا یه جورایی مثل یه اثر هنریه که با دقت و وسواس زیادی طراحی شده.

معماری این بنا واقعاً حرف های زیادی برای گفتن داره. طراح این شاهکار، مهندس هوشنگ سیحون بوده که با الهام از یکی از کهن ترین و زیباترین برج های تاریخی ایران، یعنی گنبد قابوس، این بنا رو طراحی کرده. البته که نباید فکر کنید دقیقاً مثل گنبد قابوسه، نه! این یه برداشت آزاد و مدرن از اون بنای تاریخی با عظمته. نکته جالبی که شاید کمتر کسی بدونه، اینه که برج آرامگاه ابوعلی سینا ۱۲ ستون داره. این ۱۲ ستون نمادی از ۱۲ علم و دانشی هستن که ابوعلی سینا توشون استاد بود و تسلط کامل داشت.

مصالحی که تو ساخت این بنا استفاده شده، عمدتاً سنگ گرانیته که زیبایی خاصی بهش داده. این بنای زیبا و تاریخی، تو تاریخ بیست و یکم اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۶ تو فهرست آثار ملی ایران هم ثبت شده. برخلاف گنبد قابوس که ستون هاش به هم چسبیدن، اینجا ستون ها فاصله دارن. می دونید چرا؟ می گن به خاطر بادهای شدیدی که تو همدان می وزه، این فاصله رو ایجاد کردن که باد راحت رد بشه و به بنا آسیب نزنه. این آرامگاه رو تو زمینی به وسعت ۳۰۹۰ مترمربع ساختن که زیربنای اصلیش ۱۷۹۲ مترمربعه. انصافاً بنای با عظمتیه!

گشت و گذاری در دل آرامگاه: بخش های گوناگون آرامگاه ابوعلی سینا

حالا وقتشه که پاشو بکنیم تو مجموعه و دونه دونه قسمت هاش رو با هم کشف کنیم. هر گوشه ای از این آرامگاه، یه داستان، یه تاریخ و یه حس و حال خاص داره.

محوطه و فضای سبز دلنشین: باغی به سبک ایرانی

اولین چیزی که به محض ورود به آرامگاه ابوعلی سینا چشم آدم رو می گیره، همین محوطه سرسبز و خوشگلشه. فکر کن یه باغ ایرانی رو با تمام جزئیاتش، یعنی باغچه های پر از گل، آب نماهای دلنشین و یه حوض آب مرکزی که نماد خونه های قدیمی ایرانه، آوردن و اینجا پیاده کردن. کل محوطه به شکل نیم دایره طراحی شده که حس آرامش و نظم خاصی به آدم میده.

تو همین محوطه، یه بخش دیگه هم هست که شاید خیلی ها ندونن. در ضلع شرقی همین حیاط، مقبره یکی دیگه از مشاهیر بزرگ ایران، یعنی ابوالقاسم عارف قزوینی، شاعر مشهور، هم قرار گرفته. پس در واقع با یه تیر دو نشون می زنید و از آرامگاه دو تا از بزرگانمون دیدن می کنید. این فضای سبز و محوطه دلباز، واقعاً به زیبایی مجموعه اضافه کرده و آدم دلش می خواد ساعت ها توش قدم بزنه و از هوای خوبش لذت ببره.

بنای مرکزی و مقبره های اصلی: خانه ی ابدی حکیم

قلب تپنده این مجموعه، همین بنای مرکزیه که مقبره های اصلی توش قرار گرفته. وقتی وارد میشید، حس و حال خاصی بهتون دست میده. در سمت راست ورودی اصلی، پیکر ابوعلی سینا آرام گرفته. جالبه بدونید که زمان بازسازی و ساخت آرامگاه جدید، استخوان های ایشون رو با دقت از مقبره قدیمی به اینجا منتقل کردن.

اما ابوعلی سینا تنها نیست! در سمت چپ ورودی، مقبره ابوسعید دخدوک هم دیده میشه. ابوسعید، دوست صمیمی و میزبان ابوعلی سینا در همدان بود و چه خوب که حالا همسایه ی ابدی حکیم شده. این رفاقت حتی بعد از مرگ هم ادامه پیدا کرده. کنار مقبره ها، سنگ قبرهای تاریخی هم هستن که سرگذشت این بنا رو روایت می کنن. سنگ قبر قدیمی و اصلی ابوعلی سینا هم به عنوان یه اثر تاریخی مهم، داخل سرسرای آرامگاه نگهداری میشه.

طراحی داخلی بنای مقبره هم خودش یه داستان دیگه ست. سادگی و عظمت کنار هم جمع شدن و یه فضای معنوی و آرامش بخش ایجاد کردن که آدم رو به فکر فرو می بره. انگار اینجا زمان متوقف شده و شما رو به قرن ها پیش می بره، درست به دوران زندگی حکیم.

تندیس ابوعلی سینا: تصویری واقعی از شیخ الرئیس

یکی دیگه از قسمت های مهم و دیدنی آرامگاه، تندیس سنگی ابوعلی سیناست که تو ضلع شرقی میدان، یعنی همون حیاط آرامگاه قرار داره. شاید فکر کنید تندیس که تندیسه، اما این یکی فرق داره!

قضیه از این قراره که یه زمانی، انجمن آثار ملی تصمیم می گیره یه تندیس واقعی از چهره ابوعلی سینا بسازه. می دونید چرا؟ چون بیشتر تصاویری که اون موقع از ابوعلی سینا وجود داشت، تو نسخه های اروپایی بود و اغلب هم بر اساس حدس و گمان کشیده شده بودن و اصالت نداشتن. پس باید یه تصویر معتبر از ایشون ساخته می شد.

حالا این تصویر واقعی از کجا اومد؟ بر اساس کتاب صوان الحکمه که بیهقی نوشته و همینطور نوشته ها و آثار یکی از شاگردهای ابوعلی سینا به اسم او عبید، یه شمایل کلی از چهره ایشون به دست اومد. بعدش، استاد برجسته کشورمون، ابوالحسن صدیقی، دست به کار شد و این تندیس رو ساخت. این تندیس از سنگ مرمر سفید ساخته شده، حدود ۴.۵ تن وزن داره، عرضش ۹۰ سانتی متر و ارتفاعش هم ۳ متر و ۱۰ سانتی متره. دیدن این تندیس، که معتبرترین تصویر از ابوعلی سینا محسوب میشه، واقعاً جذابه و به آدم حس نزدیکی بیشتری با این حکیم بزرگ میده.

می دونستید تندیس ابوعلی سینا که امروز می بینید، بر اساس پژوهش های دقیق روی منابع تاریخی و با تایید بزرگان ساخته شده تا نزدیک ترین تصویر به چهره واقعی شیخ الرئیس باشه؟

موزه آرامگاه ابوعلی سینا: دریچه ای به گذشته

از محوطه و مقبره که دل کندید، نوبت می رسه به تالار جنوبی، جایی که موزه آرامگاه ابوعلی سینا توش قرار داره. این موزه که سال ۱۳۳۰ تأسیس شده، هدفش اینه که گذشته همدان و زندگی حکیم رو برای ما زنده کنه.

وقتی وارد موزه میشید، با دنیایی از اشیاء باستانی روبرو میشید که از دل خاک همدان بیرون اومدن. ظروف برنزی، سکه های قدیمی و سفال هایی که قدمتشون به هزاران سال قبل از میلاد برمی گرده، اینجا نگهداری میشن. ابزارهای پزشکی قدیمی هم هستن که نشون میدن علم پزشکی چقدر از اون موقع تا الان پیشرفت کرده. نسخه های خطی کمیاب و ترجمه آثار ابوعلی سینا به زبان های مختلف هم از گنجینه های این موزه ان.

اما از بین همه اینا، یه چیز هست که واقعاً خاص و تاریخیه: عکس جمجمه ابوعلی سینا که زمان نبش قبر قدیمی ایشون گرفته شده. فکرشو بکنید، دیدن عکسی از جمجمه این مرد بزرگ، چقدر می تونه حس عجیبی به آدم بده. این موزه واقعاً یه پل ارتباطی بین گذشته و حاله و به آدم کمک می کنه تا بیشتر با دوران و زندگی ابوعلی سینا و تاریخ همدان آشنا بشه.

کتابخانه جامع آرامگاه ابوعلی سینا: گنجینه ای از دانش

درست روبروی موزه، تو تالار شمالی، کتابخانه جامع آرامگاه ابوعلی سینا رو پیدا می کنید. این کتابخانه از یه قرائت خانه کوچک با ۶۴۹ جلد کتاب شروع شد و حالا شده یه گنجینه عظیم از دانش!

می دونید چطور اینقدر بزرگ شد؟ سال ۱۳۲۹، انجمن آثار ملی یه اطلاعیه به چهار زبان (فارسی، عربی، فرانسوی و انگلیسی) منتشر کرد و از همه مجموعه دارها، مؤسسات فرهنگی و نویسنده ها خواست که آثارشون رو برای این کتابخانه بفرستن. و نتیجه اش چی شد؟ امروز اینجا بیش از ۸۰۰۰ جلد کتاب داره که شامل نسخ خطی و چاپی میشه.

حوزه های تخصصی این کتابخانه هم حسابی متنوعه: از پزشکی و فلسفه گرفته تا ادبیات، تاریخ و علوم مختلف. اینجا می تونید نسخه هایی از شاهکارهای ابوعلی سینا مثل قانون در طب و شفا رو پیدا کنید. این کتابخانه نه فقط یه جای دیدنی، بلکه یه مرکز علمی و پژوهشی مهمه که هنوز هم به کارش ادامه میده و محققان رو از سراسر دنیا به خودش جذب می کنه.

تالار اجتماعات آرامگاه: پاتوق اهالی علم و فرهنگ

در قسمت مرکزی یا همون فضاهای جانبی آرامگاه، تالار اجتماعات قرار داره. شاید فکر کنید تالار اجتماعات دیگه چیه؟ ولی این تالار نقش خیلی مهمی تو زنده نگه داشتن یاد و خاطره ابوعلی سینا ایفا می کنه.

اینجا محلیه برای برگزاری انواع رویدادهای علمی، فرهنگی و حتی بین المللی. کنفرانس ها، سمینارها، مراسم بزرگداشت و خیلی از برنامه های دیگه تو این تالار برگزار میشن. هدف اصلیش هم اینه که مقام و جایگاه ابوعلی سینا رو پاس بدارن و به ترویج علم و دانش کمک کنن. پس این بخش هم در واقع یه فضای پویائه که میراث حکیم رو زنده نگه می داره و نمی ذاره گرد فراموشی روش بشینه. اینجا می بینید که چطور یه مجموعه تاریخی می تونه هنوز هم نقش فعالی تو جامعه داشته باشه.

ابوعلی سینا: حکیمی که دنیا را متحول کرد

حالا که گشتی تو آرامگاه زدیم، بد نیست یه نگاهی هم به خود ابوعلی سینا بندازیم. کی بود این مرد بزرگ؟ چرا اسمش اینقدر توی دنیا پیچیده؟

ابوعلی سینا، یا همون ابن سینا یا شیخ الرئیس خودمون، یکی از بزرگترین دانشمندان و فیلسوفان تاریخ ایرانه. این مرد نابغه، حدوداً هزار سال پیش در بخارا به دنیا اومد و از همون بچگی نشونه های نبوغش آشکار بود. تو سنین جوانی به علوم مختلفی مثل پزشکی، فلسفه، ریاضیات، نجوم، فیزیک و حتی ادبیات مسلط شد. واقعاً فکرشو بکنید، تو اون زمان که امکانات آموزشی مثل الان نبود، یه نفر بتونه اینقدر جامع و کامل تو حوزه های مختلف سرآمد باشه، کمتر از معجزه نیست!

مهمترین آثار ایشون، دو کتاب بی نظیره: کتاب قانون در طب و کتاب شفا. کتاب قانون تا قرن ها نه تنها تو ایران، بلکه تو دانشگاه های معتبر اروپا هم تدریس می شد و مرجع اصلی علم پزشکی به حساب می اومد. این یعنی ابوعلی سینا فقط یه دانشمند ایرانی نبود، یه دانشمند جهانی بود که تأثیرش مرزها رو درنوردید و مسیر علم پزشکی رو تغییر داد.

افتخارات جهانی به نام ابوعلی سینا هم کم نیست. مثلاً، تو نیمه پنهان ماه، یه دهانه به افتخار ایشون دهانه ابن سینا نامگذاری شده! سازمان یونسکو هم هر دو سال یه بار، جایزه ابن سینا رو به افرادی اهدا می کنه که تو حوزه اخلاق در علم پیشرو هستن. حتی تو سال ۲۰۰۹، ایران یه چهارطاقی به سازمان ملل متحد تو وین اهدا کرد که توش مجسمه چهار تا از فیلسوفان بزرگ ایرانی، یعنی ابوریحان بیرونی، ابوعلی سینا، زکریا رازی و خیام، قرار گرفته. اینا همه نشون میده که ابوعلی سینا چقدر شخصیت مهم و تأثیرگذاری تو تاریخ بشریت بوده.

اطراف آرامگاه ابوعلی سینا چه خبره؟ دیدنی های همدان

بعد از اینکه گشت و گذار تو آرامگاه ابوعلی سینا تموم شد و حسابی از دیدن این همه تاریخ و دانش لذت بردید، اگه وقت داشتید، حیف نیست که از بقیه جاذبه های دیدنی همدان هم دیدن نکنید؟ همدان پر از جاهای قشنگه که نزدیک همین آرامگاه قرار دارن و می تونید با یه برنامه ریزی خوب، همه شون رو ببینید.

یه لیست از جاهای دیدنی نزدیک آرامگاه ابوعلی سینا:

1. آرامگاه باباطاهر: این آرامگاه زیبا، فقط حدود ۳ کیلومتر با آرامگاه شیخ الرئیس فاصله داره. پس خیلی راحت می تونید خودتون رو بهش برسونید.
2. مجموعه تاریخی گنج نامه: این مجموعه که حدود ۹ کیلومتر از آرامگاه فاصله داره، شامل آبشار، کتیبه های تاریخی و تله کابین میشه. برای یه تفریح خانوادگی عالیه!
3. موزه مفاخر و مشاهیر همدان: اگه به تاریخ و مشاهیر همدان علاقه دارید، این موزه رو از دست ندید. حدود ۳ کیلومتر با آرامگاه فاصله داره.
4. تپه باستانی هگمتانه و موزه آن: پایتخت مادها رو می خواید ببینید؟ تپه هگمتانه با حدود ۳ کیلومتر فاصله، منتظر شماست.
5. کلیسای رفائیل: این کلیسای زیبا، فقط ۱۵۱ متر با آرامگاه فاصله داره و می تونه یه گزینه عالی برای بازدید کوتاه باشه.

پس می تونید یه روز کامل رو تو همدان اختصاص بدید به گشت و گذار و از این همه زیبایی و تاریخ لذت ببرید. همدان واقعاً شهریه که هر گوشه اش یه داستان و یه جاذبه داره.

نتیجه گیری

خب، رسیدیم به آخر سفرمون. آرامگاه ابوعلی سینا تو همدان، نه فقط یه بنای تاریخی، بلکه ترکیبی بی نظیر از تاریخ، علم، معماری و فرهنگه. هر کدوم از بخش های گوناگون آرامگاه ابوعلی سینا، از محوطه سرسبزش گرفته تا موزه پر از گنجینه و کتابخانه عظیمش، داستانی رو روایت می کنه که آدم رو به عمق تاریخ ایران و دنیای پربار حکیم بزرگ می بره.

بازدید از این مجموعه، تجربه ایه که نباید از دست بدید. اینجا می تونید نه تنها با ابوعلی سینا، بلکه با بخش مهمی از هویت و تمدن ایرانی آشنا بشید. پس اگه فرصت سفر به همدان رو پیدا کردید، حتماً یه سر به این بنای پرافتخار بزنید و تو گوشه گوشه اش، دنبال ردپای دانش و خرد باشید.