ادیسون، مخترعی استثنایی یا تاجری سودجو؟

به گزارش فصل24 روزنامه خراسان نوشت: توماس ادیسون بعد از ۸۴ سال زندگی در ۱۸ اکتبر ۱۹۳۱ میلادی درگذشت؛ خیلی ها او را مخترع لامپ کاشف برق سازنده اولین گرامافون و تاثیرگذار در آغاز صنعت سینما می دانند؛ عناوینی که بسیاری از آن ها کاملاً اشتباه و برخی از آن ها هم می تواند دقیق نباشد؛ شکی نیست که ادیسون در بهره برداری از جریان الکتریسیته توسعه ضبط صدا ساخت گرامافون و تولید نسل اول دوربین های فیلم برداری اثرگذار بوده؛ اما بد نیست بدانید او یکی از اولین نامداران تاریخ است که کار گروهی را در جریان توسعه اختراعات رواج داد؛ اگر تولیدات جدید او را در پیشبرد علم خدمت به مردم و توسعه صنعت  چیزی شبیه فعالیت های استارت آپی امروزی بدانیم او و ساختار آزمایشگاهی قدرتمندی که حاصل ابتکارش بود نوعی شتاب دهنده برای پیشبرد ایده های نو بودند. او نفر اول مجموعه ای بود که کارهای بزرگی را رقم زد و دنیایی که امروز می شناسیم حاصل تلاش های آن هاست. اما برخلاف امثال داوینچی و… ادیسون ایده پرداز اصلی کارهایش نبود؛ مثل تسلا منزوی هم نبود و بسیاری از اختراعات و ابتکاراتی که به نامش ثبت شد در حقیقت حاصل تلاش گروهی بود. در این مطلب بیشتر با او آشنا می شویم.

آغاز راه توماس
همه می دانیم که او در دوران دانش آموزی چندان موفق نبوده. داستان های زیادی درباره تلاش او برای آزمایش های دشوار آن هم در نوجوانی نقل می شود که برخی از آن ها به کتاب های درسی هم راه پیدا کردند اما نمی توان همه آن ها را پذیرفت و نمی توان هم کاملاً رد کرد؛ اما قطعاً اغراق زیادی درباره کارهای او پیش از شهرت شده که چندان مطابق واقع نیست. بد نیست بدانید او در ۱۲ سالگی درگیر مشکلات شنوایی شد که بعدها انگیزه او را برای ساخت دستگاهی مخصوص ناشنوایان تقویت کرد. مدتی طولانی بعد از تحصیل کارمند بود. اما توانایی زیادی در تجاری سازی ایده های خوبش داشت. به عنوان مثال امتیاز اولین اختراعش یعنی نوعی تلگراف چاپی را که می توانست فونت داشته باشد و مبتنی بر علایم قدیمی نبود به ارزش زیادی فروخت تا بتواند آزمایشگاه اختصاصی اش را تاسیس کند. او در این زمان ۲۹ ساله بود و یک کارمند معمولی محسوب می شد.
ماجرای ساخت لامپ توسط ادیسون
حتماً درباره نبوغ عجیب تسلا شنیده اید؛ کارمند مشهور ادیسون که اختلافات زیادی برسر شکل انجام کار دستمزد جریان مستقیم و متناوب و… با هم داشتند. هرچند در بیشتر مواقع و در حوزه های علمی حق با تسلا بود؛ اما کاریزما و هوش هیجانی ادیسون به مراتب بالاتر بود. ادیسون توانایی تجاری سازی ایده ها را داشت. به طور مثال بارها پیش از او ایده استفاده از جریان الکتریکی برای روشن کردن یک لامپ حبابی مدنظر قرار گرفته بود. اصل ثبت اختراع در این زمینه هم به نام ادیسون نیست اما بیشتر مردم دنیا تصور می کنند که ادیسون توانسته جریان برق را در لامپ ها ایجاد کند و روشنایی را به دنیا بیاورد. در اصل او با کمک تکنیسین هایش و با آزمایش صدها ماده گوناگون فقط عمر استفاده از یک لامپ حبابی را که پیش از این اختراع شده بود تا ۴۰ ساعت افزایش داد؛ اما از آن رونمایی نکرد تا کار را توسعه دهد. او سرمایه گذاری زیادی روی آزمایش ها کرد تا این که توانست به ترکیبی از مواد برسد که امکان ۵۰۰ ساعت روشنایی را به لامپ حبابی می داد. حالا وقت رونمایی بود.
ادیسون بهتر بود یا تسلا؟
اما ادیسون برای رونمایی از دستاورد تازه اش یک حرکت ساده انجام نداد. او در ۳۱ دسامبر ۱۸۷۹ میلادی خبرنگاران نیوجرسی را دعوت و محله ای را با لامپ هایش روشن کرد. این سبک رونمایی برای آن زمان چنان موفق و غیرمنتظره بود که سرمایه گذاران زیادی برای او پیدا شد. برای این که بدانید ماجرا از چه قرار است تصور کنید که تابه حال چیزی به نام روشنایی لامپ ندیده اید و در یک شب که عادت دارید مثل همیشه با چراغ های گازی کم نور محله تان روشن باشد با منظره ای باورنکردنی روبه رو می شوید. شاید چیزی در حد رویت بیگانگان فضایی مقابل دوربین خبرنگاران امروزی. برای همین ادیسون حسابی مورد توجه بود. او علاوه بر کنجکاوی خودش برای درک دنیا دغدغه های اقتصادی زیادی هم داشت و همه این ها را با روش هایی برای جذب توجه و سرمایه ترکیب می کرد که باعث می شد در زمانی که کار تیمی در حوزه ابداعات متداول نبود همه چیز به نام او تمام شود. اما درمقابل بسیاری از ابتکارات تسلا هنوز ناشناخته است و جنبه کاربردی مهندسی و به تبع آن صنعتی پیدا نکرده است. تفاوت ادیسون و تسلا در نبوغ شان نبود؛ در پشتکارشان هم نبود چون تسلا در هر دو زمینه از ادیسون جلوتر بود. اما توانمندی مدیریتی بازاریابی و هوش هیجانی از ادیسون یک فرد مشهور ثروتمند و موفق تر ساخت.
اثر ادیسونی یا گسیل گرمایونی
سازمانی که ادیسون به عنوان یک دانشمند مخترع و مدیر آن را رهبری می کرد بعد از این رونمایی پر سروصدا دستاوردهای دیگری هم داشت. مثل گسیل گرمایونی که به نام خودش «اثر ادیسونی» نام گرفت. گسیل گرمایونی به جریان یافتن حامل های بار الکتریکی بر اثر گرما از یک سطح یا از روی یک سد انرژی پتانسیل گفته می شود. به عنوان یک مثال کلاسیک از گسیل گرمایونی می توان به گسیل الکترون ها از یک کاتد داغ به درون خلأ اشاره کرد که در لامپ های خلأ رخ می دهد. گسیل در خلأ از فلزات معمولاً تنها در دماهای بیشتر از ۱۰۰۰ کلوین مشخصاً خود را نشان می دهد. ادیسون تعبیر جالبی درباره ابداعاتش داشت و معتقد بود: «نوآوری یک درصد الهام است و ۹۹ درصد عرق ریختن». حالا شاید با شناختی که از مدیران امروزی صنایع دارید تصور کنید ادیسون خودش این حرف را زده؛ اما کار را به دیگران واگذار کرده است؛ درحالی که او در دل مسائل بود.
خدمات توماس به موسیقی و سینما
همان طور که گفتیم ادیسون در کودکی مشکلات شنوایی داشت. او اهتمام زیادی به تولید ابزارهایی برای کمک به افراد کم توان جسمی داشت. یکی از این اقدامات ساخت گرامافون برای نابینایان بود تا بتوانند به کمک آن آموزش ببینند. اما گرامافون کم کم در دنیای ضبط موسیقی و سرگرمی مورد استفاده قرار گرفت. بعدها ادیسون و تیمش تصمیم گرفتند برای تکمیل گرامافون و با توجه به کاربرد تازه اش بین مردم ابزاری را بسازند که مکمل گرامافون باشد. آن ها نوعی از دوربین فیلم برداری را توسعه دادند که کم کم در سینما استفاده می شد؛ البته با تغییراتی. فیلم فرانکنشتاین حدود ۲۰ سال در همین کمپانی ساخته شد.

پایان خبر فصل24