امواج کوهساری عامل سقوط بالگرد رییسی نبود

انتساب امواج کوهساری به حادثه سقوط بالگرد حامل رییس جمهور فقید

آفتاب نیوز :

انجمن یادشده در این اطلاعیه افزود: برای تنویر افکار عمومی درباره شرایط لازم و چگونگی تشکیل امواج کوهستانی و نقش احتمالی آن ها در سقوط بالگرد حامل رییس جمهور فقید ایران که به تازگی توسط برخی کارشناسان در رسانه ها مطرح شده است، توضیحات به شرح زیر لازم به نظر می رسد.

برای تشکیل امواج کوهستانی که به آن ها امواج «لی» یا امواج ایستاده باد نیز گفته می شود، به وجود چند شرط خاص در جو نیاز است:

باد نسبتاً قوی و پایدار که به سمت کوهستان یا موانع زمینی جریان داشته باشد. تعیین حداقل سرعت باد برای ایجاد امواج کوهستانی خطرناک برای هلیکوپتر دشوار است، زیرا به عوامل متعددی از جمله نوع هلیکوپتر، تجربه خلبان، شرایط جوی خاص و ویژگی های کوه بستگی دارد. با این حال به طور کلی امواج کوهستانی زمانی که سرعت باد به 20 تا 30 نات یا بیشتر (22 تا 33 مایل در ساعت) برسد می تواند برای پرواز بالگرد ها خطرناک باشد.

شکل مانع راستای وزش باد باید بر جهت کشیدگی کوهستان عمود باشد یا با زاویه کمی بر آن برخورد کند. شیب های تندتر موانع تشکیل امواج را آسانتر می کند.

پایداری جوی پایداری توده هوا در راستای قایم به این معنی که لایه های هوا با ارتفاع به طور ناگهانی مخلوط نشوند، مانند وارونگی دما پایداری جو به حفظ امواج در حین حرکت آن ها پس از مانع کوهستانی کمک می کند.

رطوبت رطوبت کم هوا مطلوب تر است، زیرا ابر و بارش می تواند امواج را مختل کند.

عوامل دیگر مانند ساختار قایم دما و فشار جو نیز می توانند تاثیر بگذارند. در صورت وجود همه این شرایط امواج کوهستانی می توانند در ارتفاعات مختلف بالای کوه یا مانع تشکیل شده و باعث ایجاد ناهمواری و تلاطم شوند که در عملیات هوانوردی به ویژه پرواز در سطوح پایین جو می تواند مخاطره آمیز باشد.

در سانحه سقوط بالگرد حامل رییس جمهوری در 30 اردیبهشت 1403، بررسی میدان باد در تراز های سطوح پایین ارتفاع پرواز بالگرد نشان می دهد که در ارتفاع 850 میلی بار حدود یک هزار و 500 متری از تراز دریا، سرعت باد بسیار پایین بوده و در زمان سانحه و ساعت های قبل و بعد از آن سرعت باد در این تراز کمتر از 10 نات (پنج متر بر ثانیه) بوده است.

همچنین بررسی میدان باد در تراز 700 میلی بار حدود سه کیلومتری تراز دریا با استفاده از داده های باز تحلیل نشان می دهد که سرعت باد در این تراز با زاویه نه چندان مناسب با راستای توپوگرافی منطقه برای تشکیل امواج کوهساری چندان زیاد نبوده و سرعت باد در حد 20 نات و کمتر است. از طرفی داده های رادیوسوند ایستگاه فرودگاهی تبریز در ساعت 12 به وقت گرینویچ نزدیکترین زمان داده دیدبانی جو بالا به زمان حادثه سرعت باد در محدود 15 تا 20 نات ثبت شده است و داده های نیمرخ جو بیانگر شرایط پایداری نیست (شرط لازم برای تشکیل امواج کوهساری)؛ بنابراین بر اساس داده های بازتحلیل و داده های مشاهداتی، در زمان رخداد و ساعت های پیش و پس از حادثه به سبب نبود شرایط لازم، احتمال تشکیل امواج کوهساری با شدتی که بتواند حادثه سقوط بالگرد را رقم بزند، برخلاف نظرات اخیر منتشر شده در برخی رسانه ها از پایه و اساس علمی محکم برخوردار نیست و امواج کوهساری را نمی توان عامل مهم در این حادثه به حساب آورد.

بر اساس شواهد مشاهداتی، وجود مه نیز بیانگر نبود چینش قوی باد و تلاطم در سطوح پایین جو و نزدیکی سطح زمین است که نشان دیگر از نبود چینش باد تلاطم و امواج کوهساری قابل ملاحظه است.