ایرلند شمالی

ایرلند شمالی بخشی از پادشاهی متحد بریتانیاست که در شمال شرقی جزیره ایرلند قرار گرفته. این منطقه با تاریخ پرفراز و نشیب، سیاست های پیچیده و فرهنگی منحصربه فردش، همیشه حرف های زیادی برای گفتن داشته. راستش را بخواهید، ایرلند شمالی از اون جاهاییه که هر گوشه اش داستانی از گذشته و حال رو در خودش پنهان کرده.

اگه دنبال یه راهنمای کامل و خودمانی هستید که همه چیز رو درباره این سرزمین کوچک اما پرهیاهو، از کوچه پس کوچه های تاریخش بگیرید تا زیر و بم اقتصادش، اونم با زبانی ساده و خودمونی براتون تعریف کنه، جای درستی اومدید. بیایید با هم یه گشتی تو ایرلند شمالی بزنیم و ببینیم این گوشه دنج دنیا چه خبره!

ایرلند شمالی در یک نگاه

خب، اول از همه بیایید یه معرفی کلی از ایرلند شمالی داشته باشیم. اینجوری وقتی اسمش میاد، یه تصویر واضح تو ذهنمون شکل می گیره. مثل یه کتابه که اولش فهرست مطالب رو می خونیم تا بفهمیم داستان از چه قراره.

موقعیت جغرافیایی و مرزها

ایرلند شمالی دقیقاً کجاست؟ ببینید، این منطقه مثل یه تکه از پازل توی شمال شرقی جزیره ایرلند قرار گرفته. مرزهایش هم کاملاً باز و بدون دردسر با جمهوری ایرلند، یعنی همسایه جنوبیش، در ارتباطه. این سرزمین شامل شش تا از شهرستان های تاریخی اولستر هست. ممکنه اسم «شش شهرستان» رو هم زیاد بشنوید که به همین موضوع اشاره داره.

اطلاعات آماری کلیدی (بروزرسانی ۲۰۲۴)

بیاین یه سری آمار و ارقام جالب رو با هم مرور کنیم تا با ابعاد این منطقه بیشتر آشنا بشیم. طبق آخرین سرشماری (۲۰۲۱) و تخمین های ۲۰۲۴، جمعیت ایرلند شمالی حدود ۱.۹ میلیون نفر هست. مساحتش هم چیزی حدود ۱۴,۱۳۰ کیلومتر مربع (یعنی تقریباً اندازه استان همدان خودمون!) که باعث می شه تراکم جمعیتش به ۱۴۱ نفر در کیلومتر مربع برسه.

وقتی از زبان حرف می زنیم، خب مثل بیشتر نقاط دنیا، انگلیسی زبان اصلیه. اما اینجا یه عالمه زبان دیگه هم حرف دارن. زبان ایرلندی و اولستر-اسکاتس (که یه جور گویش اسکاتلندی محسوب میشه) هم طرفدارهای خاص خودشون رو دارن و به نوعی جزو دارایی های فرهنگی منطقه به حساب میان. واحد پولشون هم که پوند استرلینگ بریتانیاست.

وضعیت اداری و اصطلاحات: کشور، استان، منطقه؟

یکی از نکته های باحال و البته یه کمی گیج کننده در مورد ایرلند شمالی، اسم و رسمشه! بعضی ها بهش میگن کشور، بعضی ها استان و یه عده دیگه هم منطقه. خودتون رو ناراحت نکنید، این داستان حتی تو خود بریتانیا هم یه کمی پیچیده است و بسته به دیدگاه های سیاسی و فرهنگی، آدم ها از اصطلاحات مختلفی استفاده می کنند.

مثلاً، ممکنه تو نقشه های بین المللی ببینید که بهش میگن استان. اما خب، ملی گرایان ایرلندی زیاد از این اسم خوششون نمیاد، چون برای اونا استانِ ایرلند باید هر ۹ شهرستان اولستر رو شامل بشه، نه فقط شش تای شمالی رو. دولت بریتانیا هم گاهی از اصطلاح کشور و گاهی منطقه استفاده می کنه. خلاصه، هر اسمی که انتخاب کنید، ممکنه یه نفر رو خوشحال و یه نفر دیگه رو ناراحت کنید. ولی مهم اینه که بدونیم به بخشی از پادشاهی متحد در شمال جزیره ایرلند اشاره داریم.

ایرلند شمالی مثل یه کتابه که هر فصلش یه داستان جدید داره؛ از کوهستان های سرسبزش گرفته تا شهرهای تاریخی و پر جنب و جوشش، همیشه یه چیزی برای غافلگیر کردن آدم داره.

تاریخ پرفراز و نشیب ایرلند شمالی

اگه بخوایم ایرلند شمالی رو بشناسیم، نمی تونیم از کنار تاریخ پیچیده و پر ماجراش ساده بگذریم. این سرزمین شاهد جنگ ها، تقسیم ها و صلح هایی بوده که هویت امروزش رو شکل داده. بیایید با هم به گذشته سفر کنیم.

ریشه های تاریخی و استعمار اولستر (قرون ۱۲ تا ۱۷)

داستان ایرلند شمالی خیلی قبل تر از تقسیم ایرلند شروع میشه. قرن دوازدهم بود که انگلیسی ها اومدن و کم کم نفوذ خودشون رو توی جزیره ایرلند زیاد کردن. اما اولستر، همین منطقه ای که ایرلند شمالی توش قرار داره، برای مدت طولانی تحت کنترل گائل های ایرلندی (همون بومی های کاتولیک) باقی موند.

بعد از جنگ های نه ساله (۱۵۹۳-۱۶۰۳) و فرار اِرلها در سال ۱۶۰۷، یه اتفاق مهم افتاد: «پلانتیشن اولستر». توی این طرح، زمین های اولستر رو از گائل های ایرلندی گرفتن و به مهاجران پروتستان انگلیسی و اسکاتلندی دادن. این کار باعث شد ترکیب جمعیتی منطقه حسابی تغییر کنه و یه جامعه پروتستان قوی با ریشه های بریتانیایی اینجا شکل بگیره که تا امروز هم اثراتش رو می بینیم.

بعد از اون، توی شورش ایرلندی ۱۶۴۱، دوباره کلی درگیری بین کاتولیک ها و پروتستان ها به وجود اومد که به جنگ های گسترده تری تو کل بریتانیا و ایرلند وصل شد. پیروزی پروتستان ها توی جنگ های بعدی، مثل محاصره دِری و نبرد بوین، باعث شد حکومت پروتستان ها تو ایرلند محکم تر بشه.

جنبش خودمختاری و تقسیم ایرلند (اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰)

اواخر قرن نوزدهم، تقاضا برای «خودمختاری» (Home Rule) ایرلند حسابی بالا گرفت. ملی گرایان ایرلندی می خواستند ایرلند، هرچند زیر پرچم بریتانیا، اما دولت محلی خودش رو داشته باشه. اما اتحادگرایان (Unionists) که بیشترشون پروتستان های اولستر بودند، به شدت مخالف این قضیه بودن. اونا می ترسیدن که یه دولت خودمختار ایرلندی که کاتولیک ها توش اکثریت دارن، به ضرر اونا تموم بشه.

این کشمکش ها به «بحران خودمختاری» معروف شد و حتی باعث شد گروه های شبه نظامی مثل «داوطلبان اولستر» و «داوطلبان ایرلندی» شکل بگیرن. خلاصه، کار به جایی رسید که ایرلند داشت وارد جنگ داخلی می شد. جنگ جهانی اول این بحران رو موقتاً متوقف کرد، اما بعد از جنگ، با قیام عید پاک ۱۹۱۶ و پیروزی حزب سین فین (Sinn Féin) که خواهان استقلال کامل بود، دیگه چاره ای نموند.

در نهایت، قانون دولت ایرلند ۱۹۲۰ جزیره رو به دو قسمت تقسیم کرد: ایرلند شمالی (شش شهرستان اولستر) و ایرلند جنوبی (۲۶ شهرستان باقی مانده). ایرلند شمالی به بریتانیا وفادار موند، در حالی که ایرلند جنوبی، بعداً به «دولت آزاد ایرلند» و بعدتر «جمهوری ایرلند» تبدیل شد. این تقسیم بندی بود که ایرلند شمالی رو به شکل امروزی درآورد.

دوران شورش ها (The Troubles) و سال های درگیری (۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰)

اگه بخوایم صادق باشیم، تقسیم ایرلند مشکل رو حل نکرد، بلکه به یه شکل دیگه ادامه داد. از دهه ۱۹۶۰ تا اواخر ۱۹۹۰، ایرلند شمالی درگیر یه دوره تلخ و خشن بود که بهش «The Troubles» میگن. این درگیری ها بین ملی گرایان (که بیشترشون کاتولیک بودند و خواهان اتحاد با جمهوری ایرلند بودن) و اتحادگرایان (که بیشترشون پروتستان بودند و می خواستند بخشی از بریتانیا بمونن) شکل گرفت.

تبعیض علیه کاتولیک ها در مسکن، اشتغال و سیاست، جرقه اصلی این درگیری ها رو زد. گروه های شبه نظامی مثل ارتش جمهوری خواه ایرلند (IRA) و نیروی داوطلب اولستر (UVF) از یک طرف، و نیروهای دولتی بریتانیا و پلیس سلطنتی اولستر (RUC) از طرف دیگه، در این نبردها نقش داشتند. متاسفانه، این دوره خشونت بار بیش از ۳۵۰۰ کشته و ده ها هزار زخمی به جا گذاشت.

فرایند صلح و توافق جمعه نیک (۱۹۹۰ به بعد)

خوشبختانه، بالاخره یه روزنه ی امید باز شد. بعد از سال ها درگیری، مذاکرات صلح شروع شد و در سال ۱۹۹۸ به اوج خودش رسید. نتیجه این مذاکرات، «توافق جمعه نیک» (Good Friday Agreement) یا همون «توافق بلفاست» بود. این توافق یه نقطه عطف بزرگ توی تاریخ ایرلند شمالی بود که باعث شد گروه های شبه نظامی سلاح هاشون رو زمین بذارن و یه دولت محلی با تقسیم قدرت بین ملی گرایان و اتحادگرایان تشکیل بشه.

طبق این توافق، مردم ایرلند شمالی حق دارن خودشون رو ایرلندی یا بریتانیایی یا هر دو بدونن، و این حق شهروندی دوگانه هم توسط هر دو دولت به رسمیت شناخته شد. جمهوری ایرلند هم مواد ۲ و ۳ قانون اساسی خودش رو اصلاح کرد که به نوعی ادعای حاکمیت بر کل جزیره رو کمرنگ می کرد. این توافق، راه رو برای یه صلح شکننده اما پایدار باز کرد.

تحولات اخیر و چالش های پس از بریگزیت

اما داستان ایرلند شمالی هیچ وقت کاملاً آروم نمونده. بعد از بریگزیت، یعنی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، چالش های جدیدی برای این منطقه به وجود اومد. «پروتکل ایرلند شمالی» که برای جلوگیری از ایجاد مرز سخت بین ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند طراحی شده بود، باعث یه سری مشکلات تجاری و سیاسی شد.

این پروتکل، ایرلند شمالی رو عملاً تو بازار واحد اروپا نگه داشت که باعث اعتراض اتحادگرایان شد. همین موضوع به بحران های مکرر دولتی منجر شد. مثلاً، در سال ۲۰۲۲، دولت اجرایی به خاطر اختلاف بر سر همین پروتکل سقوط کرد و دوباره در سال ۲۰۲۴ بود که بعد از کلی کشمکش و توافقات جدید، دولت با حضور خانم میشل اونیل (Michelle O’Neill) از حزب سین فین به عنوان وزیر اول (اولین ملی گرا در این پست) و اما لیتل-پنگلی (Emma Little-Pengelly) از حزب DUP به عنوان معاون وزیر اول، دوباره شروع به کار کرد. این تحولات نشون میده که ایرلند شمالی هنوز هم در حال تکامله و راه درازی پیش رو داره.

سیاست و حکومت

سیاست توی ایرلند شمالی، مثل یه شطرنج پیچیده است که هر حرکتش می تونه سرنوشت کل بازی رو عوض کنه. اینجا، همه چیز زیر سایه تاریخ و هویت های مختلفه. بیاین ببینیم این ساختار چطور کار می کنه.

ساختار دولت خودمختار

بعد از توافق جمعه نیک، ایرلند شمالی یه دولت خودمختار پیدا کرد که توسط «مجلس ایرلند شمالی» (Northern Ireland Assembly) اداره میشه. این مجلس ۹۰ تا کرسی داره و نمایندگانش با یه سیستم خاص انتخاب میشن. دولت اجرایی (Executive) هم که کارش اجرای قوانین هست، باید ترکیبی از هر دو گروه اصلی سیاسی (اتحادگرایان و ملی گرایان) باشه. این همون «سیستم تقسیم قدرت» هست که برای اطمینان از حضور همه طرف ها در حکومت طراحی شده.

رابطه ایرلند شمالی با دولت بریتانیا از طریق «وزیر امور ایرلند شمالی» برقرار میشه. در عین حال، «شورای وزیران شمال/جنوب» هم وجود داره که محل همکاری های ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند تو حوزه های مختلف مثل کشاورزی، آموزش و بهداشت هست. این یعنی همزمان هم بخشی از بریتانیاست و هم روابط نزدیکی با جمهوری ایرلند داره.

طیف سیاسی

به طور کلی، دو طیف اصلی سیاسی توی ایرلند شمالی وجود داره:

• اتحادگرایان (Unionists): این گروه می خوان که ایرلند شمالی بخشی از بریتانیا بمونه. اونا بیشتر پروتستان هستن و احزاب اصلیشون مثل «حزب دموکراتیک اتحادگرا» (DUP) از این ایده حمایت می کنن.
• ملی گرایان (Nationalists): اینا خواهان اتحاد ایرلند شمالی با جمهوری ایرلند هستن. بیشترشون کاتولیک هستن و احزاب معروفی مثل «سین فین» (Sinn Féin) و «حزب سوسیال دموکراتیک و کارگر» (SDLP) نماینده شون هستن.

البته، یه سری احزاب میانه رو مثل «حزب اتحاد» (Alliance Party) هم هستن که سعی می کنن از جدال های دو سر طیف دوری کنن و بیشتر روی همکاری تمرکز دارن. همین تنوع سیاسی، باعث میشه همیشه یه بحث و گفتگوی داغ درباره آینده ایرلند شمالی وجود داشته باشه.

هویت و شهروندی

حالا رسیدیم به یه بخش خیلی جالب و البته پیچیده: هویت توی ایرلند شمالی! اینجا آدم ها می تونن خودشون رو «بریتانیایی»، «ایرلندی» یا حتی «ایرلند شمالی» بدونن. بعضی ها هم هر دو هویت بریتانیایی و ایرلندی رو با هم دارن. آمارها نشون میده که حتی تعداد زیادی هم هستن که خودشون رو فقط «ایرلند شمالی» می دونن که این خودش یه هویت مستقل رو نشون میده.

یه نکته جالب دیگه اینه که طبق توافق جمعه نیک، همه مردم ایرلند شمالی حق دارن همزمان پاسپورت بریتانیایی و ایرلندی داشته باشن. این یعنی اگه اینجا به دنیا بیاید، می تونید از هر دو کشور شهروندی بگیرید. این قضیه، پیچیدگی و البته غنای فرهنگی این منطقه رو بیشتر نشون میده.

جغرافیا و آب و هوا

بیاین یه سری هم به طبیعت و آب و هوای ایرلند شمالی بزنیم. این منطقه، با اینکه کوچیکه، اما یه عالمه پدیده های طبیعی دیدنی و چشم اندازهای بکر داره که واقعاً چشم نوازه.

عوارض طبیعی برجسته

اگه عاشق طبیعتی، ایرلند شمالی حسابی غافلگیرت می کنه. یکی از معروف ترین جاهاش «گذرگاه غول ها» (Giant’s Causeway) هست که با اون ستون های بازالتی شش ضلعی و منظره های عجیب غریبش، آدم رو یاد فیلم های فانتزی میندازه. این پدیده طبیعی، از فعالیت های آتشفشانی شکل گرفته و واقعاً دیدنیه.

غیر از این، دریاچه های بزرگ و زیبایی مثل «لَک نی» (Lough Neagh) که بزرگ ترین دریاچه آب شیرین کل جزیره ایرلنده، و دریاچه های «اِرن» (Lough Erne) رو هم اینجا داریم. کوهستان هایی مثل «مورن» (Mourne Mountains) و «اِسپرین» (Sperrin Mountains) هم مناظر کوهستانی قشنگی دارن که برای کوهنوردی و پیاده روی عالیه. بلندترین نقطه اش هم قله «اسلیو دونارد» (Slieve Donard) با ۸۵۰ متر ارتفاعه.

آب و هوا

آب و هوای ایرلند شمالی چطوره؟ خب، اینجا یه آب و هوای دریایی معتدل داره. یعنی چی؟ یعنی هوا معمولاً مرطوبه و بارندگی هم زیاد اتفاق می افته، به خصوص تو بخش های غربی. دما هم معمولاً خیلی سرد یا خیلی گرم نمیشه. مثلاً میانگین دمای بلفاست تو ژانویه حدود ۶.۵ درجه سانتی گراده و تو جولای به ۱۷.۵ درجه میرسه. اگه اهل آب و هوای معتدل و بارونی هستید، اینجا حسابی بهتون خوش میگذره.

پوشش گیاهی و جانوری

زمانی، ایرلند شمالی پوشیده از جنگل های انبوه بود، اما خب، مثل خیلی جاهای دیگه، جنگل زدایی زیادی اتفاق افتاده. اما هنوز هم گونه های گیاهی بومی مثل بلوط، زبان گنجشک و فندق رو میشه پیدا کرد. از نظر جانوری هم اینجا یه سری گونه خاص داره، مثلاً مارمولک زنده زا و سمور آبی. دریاچه ها و تالاب هاش هم پر از پرنده های مهاجر هستن که برای علاقه مندان به پرنده نگری می تونه خیلی جذاب باشه.

جمعیت و ویژگی های اجتماعی

حالا که یه دید کلی از جغرافیا و تاریخ ایرلند شمالی پیدا کردیم، بیایید سر بزنیم به آدم هاش! اینجا مردمانی با فرهنگ ها و پس زمینه های مختلف زندگی می کنن که شناختنشون خالی از لطف نیست.

ساختار جمعیتی و قومیت (بر اساس آخرین سرشماری ۲۰۲۱)

طبق سرشماری سال ۲۰۲۱، جمعیت ایرلند شمالی تقریباً ۱.۹ میلیون نفر بوده. برخلاف تصور، این منطقه از نظر تنوع قومیتی، خیلی شبیه به بقیه بریتانیا نیست و اکثریت جمعیت (حدود ۹۶.۶ درصد) رو سفیدپوستان تشکیل میدن. البته، اقلیت های آسیایی، آفریقایی و سایر اقوام هم اینجا زندگی می کنن، اما تعدادشون کمتره.

بیشتر ساکنین (حدود ۸۶.۵ درصد) تو خود ایرلند شمالی به دنیا اومدن، بقیه هم از جاهای دیگه مثل بریتانیا، جمهوری ایرلند یا کشورهای اروپایی و غیراروپایی دیگه به اینجا مهاجرت کردن. این نشون میده که هرچند ایرلند شمالی یه جامعه نسبتاً همگن داره، اما درهای خودش رو به روی دنیا باز نگه داشته.

مذهب و نقش آن در جامعه

مذهب تو ایرلند شمالی نقش پررنگی داشته و هنوز هم داره. اینجا دو گروه مذهبی اصلی داریم: کاتولیک ها و پروتستان ها. طبق سرشماری ۲۰۲۱، کاتولیک ها با ۴۲.۳ درصد جمعیت، برای اولین بار از پروتستان ها (۳۷.۳ درصد) پیشی گرفتن. بقیه هم یا دین دیگه ای دارن یا بی دین هستن.

این تقسیم بندی مذهبی، متاسفانه توی گذشته باعث جدایی های زیادی توی جامعه شده، از جمله توی سیستم آموزشی و حتی محل زندگی. البته الان خیلی اوضاع بهتره، ولی هنوز هم میشه ردپای این جدایی ها رو دید. درک این تفاوت ها برای فهمیدن فرهنگ و سیاست ایرلند شمالی خیلی مهمه.

زبان ها و گویش ها

خب، زبان اصلی اینجا انگلیسیه، اما نه هر انگلیسی ای! گویش «اولستر انگلیسی» خودش یه لهجه خاصه که از زبان اسکاتس هم تاثیر گرفته. جدای از انگلیسی، زبان ایرلندی (Gaeilge) هم اینجا صحبت میشه و از سال ۲۰۲۲ به عنوان یه زبان رسمی شناخته شده. این زبان، هرچند توی گذشته با ملی گرایان کاتولیک گره خورده بود، اما امروزه تلاش میشه که به عنوان یه میراث فرهنگی برای همه مردم ایرلند شمالی احیا بشه.

یه زبان دیگه هم داریم به اسم «اولستر-اسکاتس» (Ulster-Scots) که یه جور لهجه اسکاتلندیه و بیشتر توی شرق و شمال ایرلند شمالی صحبت میشه. حتی برای زبان های اشاره هم اینجا دو مدل داریم: «زبان اشاره ایرلند شمالی» (NISL) و «زبان اشاره ایرلندی» (ISL). این تنوع زبانی خودش یه داستان جالبه و نشون میده که چقدر فرهنگ ها اینجا با هم گره خوردن.

آموزش و مراقبت های بهداشتی

اگه قصد تحصیل یا زندگی توی ایرلند شمالی رو دارید، خوبه که درباره سیستم آموزشی و بهداشتیش بدونید. اینجا سیستم آموزشی خودش رو داره که با بقیه بریتانیا یه کمی فرق می کنه. مدارس به دو دسته اصلی تقسیم میشن: مدارس گرامر (که آزمون ورودی دارن) و مدارس جامع. یه سری مدارس «یکپارچه» هم وجود دارن که سعی می کنن دانش آموزهای کاتولیک، پروتستان و بقیه ادیان رو کنار هم داشته باشن که اینا دارن محبوب تر میشن.

دانشگاه های معروفی مثل «دانشگاه کوئینز بلفاست» (Queen’s University Belfast) و «دانشگاه اولستر» (Ulster University) هم اینجا هستن که برای تحصیلات عالی حرف های زیادی برای گفتن دارن. سیستم بهداشت و درمان هم شبیه بقیه بریتانیاست و خدمات بهداشت و مراقبت اجتماعی (HSC) رو ارائه میده. البته، مثل هر جای دیگه دنیا، چالش های خودش رو هم داره، به خصوص تو سال های اخیر.

اقتصاد

حالا بریم سراغ بخش اقتصادی ایرلند شمالی. این منطقه در طول تاریخ از یه اقتصاد صنعتی قدیمی به سمت یه اقتصاد مدرن و فناوری محور حرکت کرده. یه عالمه نکته جالب تو این بخش داریم.

صنایع سنتی و رشد نوین

ایرلند شمالی یه زمانی قطب کشتی سازی، تولید طناب و نساجی بود. شاید اسم «کشتی تایتانیک» رو شنیده باشید؛ همینجا تو بلفاست ساخته شد! اما مثل خیلی جاهای دیگه، این صنایع سنتی با گذشت زمان کم رنگ شدن. اما خب، ایرلند شمالی دست روی دست نذاشته و به سمت صنایع نوین حرکت کرده.

بلفاست، پایتخت ایرلند شمالی، امروز به یه مرکز مهم برای فناوری (تک هاب) تبدیل شده و دومین شهر بزرگ بریتانیا (بعد از لندن) تو این حوزه ست. شرکت های بزرگ فناوری مثل فوجیتسو، SAP، IBM و مایکروسافت اینجا دفتر دارن و بیش از ۲۵ درصد مشاغل شهر به فناوری مربوط میشه. با هزینه زندگی نسبتاً پایینش، بلفاست برای متخصصان فناوری جای خوبی برای زندگی و کاره.

گردشگری

یکی از بخش هایی که تو سال های اخیر حسابی رشد کرده، گردشگریه. تو سال ۲۰۱۹، بیش از ۵.۳ میلیون نفر از ایرلند شمالی بازدید کردن و بیشتر از ۱ میلیارد پوند پول خرج کردن! جاذبه های طبیعی مثل «گذرگاه غول ها» و قلعه های تاریخی، به همراه شهرهای قشنگی مثل بلفاست، دِری، آرما و اِنیسکیلِن، پای ثابت سفر گردشگرها هستن.

غیر از اینا، اینجا کلی مرکز تفریحی، سالن کنسرت، فستیوال های فرهنگی و رستوران و کافه دنج هم پیدا میشه که تجربه سفر رو دلنشین تر میکنه. اگه دنبال یه سفر متفاوت با کلی داستان و منظره بکر هستید، ایرلند شمالی می تونه گزینه ی خوبی باشه.

کشاورزی و تجارت

شاید براتون جالب باشه که بدونید ایرلند شمالی، با جمعیت حدود ۱.۸ میلیون نفری خودش، غذای حدود ۱۰ میلیون نفر رو تامین می کنه! بخش کشاورزی، به خصوص دامداری (گاو و گوسفند)، اینجا خیلی مهمه. بیشتر از ۷۵ درصد مزارع اینجا کوچیک هستن و حدود یک میلیون هکتار زمین کشاورزی وجود داره.

بعد از بریگزیت، ایرلند شمالی یه موقعیت تجاری خاص پیدا کرده. این منطقه می تونه کالاهای خودش رو بدون تعرفه و بدون دردسرهای گمرکی، هم به بریتانیا و هم به اتحادیه اروپا بفروشه. این یعنی یه مزیت رقابتی عالی برای صادرکننده های ایرلند شمالی. جدول زیر یه مقایسه از حجم تجارت ایرلند شمالی با بریتانیا و جمهوری ایرلند رو تو سال های اخیر نشون میده:

	بریتانیا (میلیارد پوند)	جمهوری ایرلند (میلیارد پوند)
فروش/صادرات ایرلند شمالی
۲۰۲۰	۱۱.۳	۴.۲
۲۰۲۱	۱۲.۸	۵.۲
خرید/واردات ایرلند شمالی
۲۰۲۰	۱۳.۴	۲.۵
۲۰۲۱	۱۴.۴	۳.۱

همونطور که تو جدول می بینید، بریتانیا همچنان بزرگترین شریک تجاری ایرلند شمالیه، اما تجارت با جمهوری ایرلند هم داره رونق میگیره.

زیرساخت ها و حمل ونقل

در مورد زیرساخت های حمل ونقل، میشه گفت که ایرلند شمالی هنوز جای کار داره، به خصوص بیرون از مناطق اصلی مثل بلفاست و دِری. اما خب، سه تا فرودگاه داره: «بلفاست بین المللی»، «جورج بِست بلفاست سیتی» و «سیتی آو دِری».

بنادر اصلی مثل لارن و بلفاست هم نقش مهمی تو جابجایی مسافر و کالا بین بریتانیا و ایرلند شمالی دارن. شبکه راه آهن هم توسط «NI Railways» اداره میشه و حتی یه خط مشترک با جمهوری ایرلند برای سرویس «انترپرایز» (Enterprise) بین بلفاست و دوبلین وجود داره. خط دِری هم به عنوان یکی از زیباترین سفرهای ریلی دنیا شناخته میشه! بزرگراه های M1 و M2 هم شریان های اصلی ارتباطی هستن که بلفاست رو به نقاط مختلف وصل می کنن.

فرهنگ و نمادها

خب، وقتشه بریم سراغ بخش مورد علاقه خودم: فرهنگ و نمادها! ایرلند شمالی، یه جورایی تلفیقی از فرهنگ اولستر (همون استان تاریخی) و فرهنگ بریتانیاست. این ترکیب، یه فضای فرهنگی منحصر به فرد ایجاد کرده که واقعاً جذابه.

هنرها و میراث

اگه اهل هنر هستید، ایرلند شمالی حسابی غنیه. موسیقی، ادبیات و اساطیر اینجا ریشه در تاریخ کهن ایرلند دارن. مثلاً «چرخه اولستر» (Ulster Cycle) پر از داستان های حماسی درباره قهرمانان و پادشاهان قدیمه که توی شرق اولستر اتفاق افتاده. قهرمانی مثل «کوخولین» (Cúchulainn) یکی از چهره های اصلی این داستان هاست.

صحنه هنری ایرلند شمالی هم حسابی پرجنب و جوشه. گالری های هنری، تئاترها و جشنواره های موسیقی زیادی اینجا برگزار میشه که نشون دهنده ذوق و استعداد مردمشه. اگه تو بلفاست باشید، حتماً یه سر به سالن های کنسرت و تئاترهاش بزنید.

آداب و رسوم و جشن ها

یکی از بخش های جدانشدنی از فرهنگ ایرلند شمالی، «رژه ها» و «راهپیمایی ها» هستن. اینا به خصوص تو فصل تابستون، به ویژه توی «دوازدهم جولای» (The Twelfth) که سالگرد نبرد بوینه، حسابی داغ میشن. گروه های پروتستان مثل «Orange Order» با لباس های مخصوص و پرچم های بریتانیا، راهپیمایی های عظیمی برگزار می کنن و شب ها هم کلی آتیش بازی و برافروختن آتش های بزرگ داریم. البته، این مراسم گاهی اوقات باعث تنش هایی با مناطق کاتولیک نشین میشه که نشون دهنده حساسیت های هویتی اینجا هست.

نمادهای ملی و پرچم ها

پرچم ها و نمادها توی ایرلند شمالی خودشون یه داستان مفصل دارن. «یونیون جک» (Union Jack)، پرچم بریتانیا، پرچم رسمی این منطقه است. اما یه پرچم دیگه هم هست به اسم «بنر اولستر» (Ulster Banner) یا «پرچم دست قرمز» که تا سال ۱۹۷۲ پرچم رسمی ایرلند شمالی بود. الان دیگه رسمیت نداره، اما هنوز هم تو خیلی از مناطق اتحادگرا و همینطور تو مسابقات ورزشی برای تیم ایرلند شمالی ازش استفاده میشه.

در مقابل، ملی گرایان و جمهوری خواهان ایرلندی از «تری کالر» (Tricolour)، همون پرچم سه رنگ جمهوری ایرلند، استفاده می کنن. حتی سنگفرش های پیاده روها هم ممکنه با رنگ های آبی-سفید-قرمز (نماد بریتانیا) یا سبز-سفید-نارنجی (نماد ایرلند) رنگ آمیزی شده باشن تا هویت ملی مردم منطقه رو نشون بدن. سرود ملی بریتانیا «خداوند پادشاه را حفظ کند» (God Save the King) تو مراسم رسمی نواخته میشه، اما تیم ورزشی ایرلند شمالی معمولاً با آهنگ «لاندندری اِر» (Londonderry Air) تو مسابقات شرکت می کنه. نقاشی های دیواری (Murals) هم اینجا خیلی معروفن و مثل یه کتاب داستان تصویری، تاریخ و فرهنگ منطقه رو روایت می کنن.

رسانه و ارتباطات

از نظر رسانه و ارتباطات، ایرلند شمالی هم مثل بقیه بریتانیا خدمات خوبی داره. «بی بی سی ایرلند شمالی» (BBC Northern Ireland) برنامه های محلی خودش رو تولید می کنه و شبکه های تلویزیونی و رادیویی مختلفی اینجا فعالن. البته، میشه به شبکه های جمهوری ایرلند مثل RTÉ هم دسترسی داشت.

چند تا روزنامه اصلی هم اینجا چاپ میشه، مثل «بلفاست تلگراف»، «آیریش نیوز» و «نیوز لتر». تلفن و اینترنت هم مثل بقیه بریتانیاست و مشکلی از این بابت وجود نداره. فقط اگه نزدیک مرز با جمهوری ایرلند باشید، ممکنه یهو گوشیتون به شبکه ایرلندی وصل بشه و رومینگ بین المللی براتون حساب بشه که خب، باید حواستون باشه!

ورزش

ورزش تو ایرلند شمالی هم مثل بقیه بخش ها، داستان های خاص خودش رو داره. تو خیلی از رشته ها، یه نهاد واحد برای کل جزیره ایرلند وجود داره و تیم های «همه-ایرلند» (All-Ireland) تشکیل میشن. اما فوتبال قضیه اش فرق می کنه. ایرلند شمالی تیم ملی و فدراسیون فوتبال خودش رو داره و جدا از جمهوری ایرلند عمل می کنه.

فوتبال: تیم ملی فوتبال مردان ایرلند شمالی چند بار به جام جهانی صعود کرده و تو سال ۲۰۱۶ هم تونست به دور حذفی جام ملت های اروپا برسه. لیگ فوتبال محلی هم اینجا حسابی پرشور دنبال میشه.

راگبی: برخلاف فوتبال، راگبی تو کل جزیره ایرلند تحت یه نهاد واحد اداره میشه و تیم ملی راگبی ایرلند، بازیکنایی از ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند رو شامل میشه.

کریکت و گلف: تیم کریکت ایرلند هم یه تیم واحد برای کل جزیره ست و تو مسابقات بین المللی شرکت می کنه. اما اگه بخوایم از قهرمان های ورزشی ایرلند شمالی حرف بزنیم، باید به گلف بازهای فوق العاده اش اشاره کنیم. «روری مک ایلروی» (Rory McIlroy)، «گریم مک داول» (Graeme McDowell) و «دارن کلارک» (Darren Clarke) سه تا از بهترین گلف بازهای دنیا هستن که از همینجا اومدن و کلی افتخار کسب کردن. زمین های گلف اینجا هم جزو زیباترین و بهترین های دنیا محسوب میشن.

ورزشکاران ایرلند شمالی این حق رو دارن که توی المپیک برای تیم بریتانیا یا تیم ایرلند رقابت کنن، که این هم باز نشون دهنده همین هویت های پیچیده و جالب اینجا هست.

نتیجه گیری

خب، تا اینجا یه سفر حسابی به دل ایرلند شمالی داشتیم. از تاریخ پر از فراز و نشیبش گرفتیم تا جغرافیای منحصر به فرد و فرهنگ غنیش. دیدیم که این سرزمین کوچک، چقدر حرف برای گفتن داره و چقدر پیچیدگی های سیاسی و هویتی تو خودش پنهان کرده.

ایرلند شمالی یه منطقه واقعاً خاصه؛ جایی که گذشته هنوز هم نفس می کشه، اما مردمش دارن تلاش می کنن تا آینده ای روشن و مسالمت آمیز بسازن. اگه یه روزی فرصت شد و گذرتون به اینجا افتاد، حتماً از نزدیک این ترکیب دلنشین از تاریخ، طبیعت و فرهنگ رو ببینید و تجربه کنید.