درصد قابل قبول همانندجویی پروپوزال معمولاً بسیار کم است و اغلب دانشگاه‌ها در ایران این درصد را بین 10 تا 20 درصد تعیین می‌کنند. این امر برای اطمینان از اصالت ایده و چارچوب اولیه تحقیق است و از سرقت علمی جلوگیری می‌کند.
همانندجویی چیست
همانندجویی به فرآیند مقایسه یک متن با منابع موجود (مانند مقالات پایان‌نامه‌ها کتاب‌ها و محتوای وب) به منظور شناسایی میزان شباهت یا تکرار عبارات و ساختارها گفته می‌شود. این فرآیند با استفاده از نرم‌افزارها یا سامانه‌های تخصصی انجام می‌شود و هدف اصلی آن تشخیص سرقت ادبی یا علمی و اطمینان از اصالت و نوآوری محتوای تولید شده به خصوص در محیط‌های دانشگاهی و پژوهشی است. گزارش همانندجویی درصدی از شباهت متن مورد بررسی را با متون موجود در پایگاه داده سامانه نشان می‌دهد.
سرقت ادبی یا سرقت علمی چیست
سرقت ادبی یا سرقت علمی استفاده از ایده‌ها کلمات جملات ساختارها یا هرگونه اثر خلاقانه دیگران بدون ذکر منبع و به نام خود است. این عمل یک تخلف جدی در حوزه پژوهش و دانشگاه محسوب می‌شود و می‌تواند عواقب آکادمیک حقوقی و اخلاقی در پی داشته باشد. سرقت علمی شامل کپی کردن مستقیم متن بازنویسی بخش‌هایی از متن بدون ارجاع استفاده از ایده‌ها یا داده‌های دیگران بدون ذکر نام خالق اصلی و حتی استفاده از آثار قبلی خود بدون ارجاع مناسب (سرقت از خود) می‌شود.
چه محتوایی سرقت ادبی محسوب می‌شود
انواع مختلفی از استفاده نادرست از آثار دیگران می‌تواند به عنوان سرقت ادبی شناخته شود. کپی کردن مستقیم متن از یک منبع بدون قرار دادن آن در گیومه و ذکر منبع یکی از رایج‌ترین اشکال است. بازنویسی یا پارافریز کردن متن دیگران بدون ارجاع به منبع اصلی نیز سرقت ادبی محسوب می‌شود زیرا ایده و ساختار اصلی از آن فرد دیگری است. استفاده از داده‌ها تصاویر نمودارها یا هرگونه اطلاعات دیگران بدون ذکر منبع و همچنین ارائه ایده‌ها یا نظریات دیگران به عنوان ایده خود همگی در دسته سرقت علمی قرار می‌گیرند. حتی عدم ارجاع صحیح و کامل به منابعی که از آن‌ها استفاده شده است می‌تواند به عنوان نوعی سرقت ادبی تلقی شود.
درصد قابل قبول همانندجویی
درصد قابل قبول همانندجویی متناسب با نوع سند و مقطع تحصیلی متفاوت است. این درصد نشان‌دهنده حداکثر میزان شباهت مجاز متن شما با منابع موجود در پایگاه داده سامانه همانندجو است. هدف از تعیین این درصد اطمینان از نگارش مستقل و اصیل متن توسط دانشجو یا پژوهشگر است در حالی که استفاده صحیح و با ارجاع از منابع دیگر را نیز نفی نمی‌کند. عبور از این درصد به معنای نیاز به بازنگری جدی در متن و کاهش میزان شباهت است.
درصد قابل قبول همانندجویی پروپوزال
درصد همانندجویی قابل قبول برای پروپوزال معمولاً پایین‌تر از پایان‌نامه یا مقاله است. این موضوع به دلیل ماهیت پروپوزال است که قرار است نوآوری و ایده اصلی تحقیق را ارائه دهد. دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی معمولاً درصدی بین 10 تا 20 درصد را برای پروپوزال قابل قبول می‌دانند. این درصد پایین‌تر پژوهشگر را ترغیب می‌کند تا چارچوب نظری و بیان مسئله خود را با کمترین میزان تکرار از منابع موجود تدوین کند و بر جنبه‌های جدید و بکر تحقیق خود تأکید ورزد.
درصد قابل قبول همانندجویی پایان‌نامه
درصد همانندجویی مجاز برای پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها معمولاً کمی بالاتر از پروپوزال تعیین می‌شود اما همچنان نسبتاً پایین است. این درصد بسته به دانشگاه و مقطع تحصیلی (کارشناسی ارشد یا دکتری) متغیر است اما اغلب بین 15 تا 30 درصد قرار می‌گیرد. بالاتر بودن جزئی این درصد نسبت به پروپوزال به دلیل نیاز به مرور جامع ادبیات تحقیق توصیف روش‌شناسی استاندارد و بخش‌های دیگری است که ممکن است نیاز به استفاده از عبارات و اصطلاحات رایج در آن حوزه علمی داشته باشند البته با تأکید بر ارجاع دقیق.
درصد قابل قبول همانندجویی مقاله
درصد همانندجویی قابل قبول برای مقالات علمی به ویژه مقالاتی که قرار است در نشریات معتبر داخلی یا خارجی چاپ شوند اهمیت ویژه‌ای دارد. این درصد نیز بسته به سیاست نشریه و حوزه علمی متفاوت است اما معمولاً در محدوده 10 تا 25 درصد قرار می‌گیرد. نشریات علمی به اصالت و نوآوری مقالات اهمیت زیادی می‌دهند و درصد همانندجویی بالا می‌تواند منجر به رد مقاله شود. بخش‌هایی مانند معرفی مرور ادبیات و روش تحقیق ممکن است شباهت بیشتری داشته باشند اما بخش‌های نتایج و بحث باید کاملاً اصیل باشند.
جدول درصدهای قابل قبول همانندجویی
درصدهای قابل قبول همانندجویی یک مقدار ثابت و سراسری نیستند و ممکن است در دانشگاه‌ها و رشته‌های مختلف تفاوت‌هایی داشته باشند. با این حال می‌توان یک محدوده کلی برای انواع مستندات آکادمیک ارائه داد:
| نوع سند | مقطع تحصیلی | محدوده درصد قابل قبول (تخمینی) |
|---|---|---|
| پروپوزال | کارشناسی ارشد و دکتری | 10% – 20% |
| پایان‌نامه | کارشناسی ارشد | 15% – 25% |
| پایان‌نامه / رساله | دکتری | 10% – 20% |
| مقاله علمی | همه مقاطع | 10% – 25% |
توجه داشته باشید که این جدول فقط یک راهنمای کلی است و دانشجویان باید همواره قوانین و مقررات خاص دانشگاه یا مؤسسه مورد نظر خود را ملاک قرار دهند.
درصد همانندجویی در دانشگاه های مختلف
دانشگاه‌های مختلف در ایران و سراسر جهان سیاست‌ها و دستورالعمل‌های متفاوتی در خصوص درصد مجاز همانندجویی دارند. این تفاوت‌ها ممکن است ناشی از رویکردهای متفاوت به مسئله سرقت علمی تفاوت در رشته‌های علمی و یا نوع سامانه‌های مورد استفاده برای همانندجویی باشد. برخی دانشگاه‌ها ممکن است برای مقاطع بالاتر تحصیلی (مانند دکتری) درصد سخت‌گیرانه‌تری اعمال کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است برای همه مقاطع یک درصد کلی تعیین کنند. بنابراین ضروری است دانشجویان قبل از ارسال پروپوزال یا پایان‌نامه خود از قوانین دقیق دانشگاه محل تحصیل خود مطلع شوند.
عوامل تأثیرگذار بر تعیین درصد قابل قبول
تعیین درصد قابل قبول همانندجویی تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. مقطع تحصیلی یکی از مهم‌ترین عوامل است؛ معمولاً برای مقاطع بالاتر مانند دکتری انتظار اصالت و نوآوری بیشتری وجود دارد و لذا درصد مجاز همانندجویی سخت‌گیرانه‌تر است. نوع سند (پروپوزال پایان‌نامه مقاله) نیز تأثیرگذار است. ماهیت رشته علمی نیز می‌تواند در تعیین این درصد نقش داشته باشد؛ برخی رشته‌ها ممکن است نیاز به استفاده بیشتر از اصطلاحات استاندارد یا توصیف روش‌های رایج داشته باشند که به طور طبیعی می‌تواند درصد شباهت را کمی افزایش دهد هرچند که این نباید توجیهی برای عدم ارجاع صحیح باشد.
سامانه همانندجو
سامانه همانندجو یکی از ابزارهای اصلی برای بررسی میزان همانندجویی متون علمی و پایان‌نامه‌ها در ایران است که توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) راه‌اندازی شده است. این سامانه با مقایسه متن بارگذاری شده با یک پایگاه داده بزرگ شامل پایان‌نامه‌ها رساله‌ها مقالات و محتوای وب گزارشی از درصد شباهت و منابع مشابه ارائه می‌دهد. استفاده از این سامانه برای دانشجویان و پژوهشگران در بسیاری از دانشگاه‌ها و برای دفاع از پایان‌نامه یا رساله الزامی است و به حفظ حقوق مالکیت فکری و جلوگیری از سرقت علمی کمک می‌کند.
صفر تا 100 سامانه همانندجو
سامانه همانندجو یک ابزار قدرتمند برای بررسی اصالت متون علمی است. کاربران (معمولاً اساتید راهنما یا کارشناسان دانشگاه) با بارگذاری فایل پروپوزال پایان‌نامه یا رساله در این سامانه گزارشی دریافت می‌کنند که شامل درصد کلی همانندجویی و جزئیات بخش‌های مشابه با منابع موجود است. این سامانه قابلیت‌های مختلفی از جمله نمایش منابع مشابه هایلایت کردن بخش‌های تکراری در متن و ارائه گزارش تفصیلی را دارد. فرآیند ثبت‌نام و استفاده از سامانه معمولاً از طریق وب‌سایت ایرانداک انجام می‌شود و نیازمند اطلاعات هویتی و دانشگاهی کاربر و استاد راهنما است.
مراحل ثبت پروپوزال و پایان‌نامه در ایرانداک و همانندجو
فرآیند ثبت پروپوزال و پایان‌نامه در سامانه‌های ایرانداک و همانندجو معمولاً شامل چند مرحله اصلی است. ابتدا دانشجو یا استاد راهنما باید در وب‌سایت ایرانداک ثبت‌نام کرده و اطلاعات مربوط به پروپوزال یا پایان‌نامه را وارد کند. پس از ثبت اطلاعات اولیه فایل پروپوزال یا پایان‌نامه در فرمت‌های مورد قبول (معمولاً PDF یا DOCX) در سامانه همانندجو بارگذاری می‌شود. سامانه همانندجو متن را بررسی کرده و گزارش همانندجویی را تولید می‌کند. این گزارش برای استاد راهنما و احیاناً مدیر گروه یا معاون پژوهشی ارسال می‌شود تا بر اساس درصد همانندجویی تصمیم‌گیری لازم انجام شود. طی کردن این مراحل برای بسیاری از دانشجویان جهت اخذ مجوز دفاع ضروری است.
روش های کاهش درصد همانندجویی
کاهش درصد همانندجویی یک مهارت ضروری برای دانشجویان و پژوهشگران است. هدف اصلی بازنویسی و بیان ایده‌ها و اطلاعات با زبان و سبک نگارش خودتان است در حالی که ارجاع صحیح به منابع اصلی را فراموش نکنید. این کار نیازمند درک عمیق مطالب منبع و توانایی تجزیه و تحلیل آن‌هاست نه صرفاً تغییر چند کلمه یا جابه‌جایی جملات. با تمرین در بازنویسی و خلاصه‌نویسی انتقادی می‌توانید میزان شباهت متن خود را به حداقل برسانید و اصالت کارتان را افزایش دهید.
بهترین روش های کاهش همانندجویی
بهترین راه برای کاهش همانندجویی درک کامل مطالب منبع و سپس نگارش آن با کلمات و ساختار جملات خود است. پارافریز (بازنویسی) مؤثر به این معنی است که شما مفهوم اصلی را حفظ می‌کنید اما آن را به روشی کاملاً جدید بیان می‌کنید. خلاصه‌نویسی نیز روش دیگری است که در آن ایده‌های اصلی یک بخش بزرگتر را به صورت مختصر و با زبان خودتان ارائه می‌دهید. استفاده حداقلی از نقل قول مستقیم و تنها در مواقعی که بیان دقیق نویسنده اصلی ضروری است و همچنین ارجاع‌دهی دقیق و کامل به تمام منابع استفاده شده از دیگر روش‌های کلیدی برای اطمینان از اصالت متن و کاهش درصد همانندجویی هستند.
کاهش درصد با پارافریز و بازنویسی
پارافریز و بازنویسی دو تکنیک اساسی برای کاهش درصد همانندجویی هستند. پارافریز به معنای بیان ایده یا اطلاعات یک منبع با استفاده از کلمات و ساختار جملات خودتان است در حالی که معنای اصلی حفظ شود. بازنویسی ممکن است شامل تغییرات گسترده‌تری در ساختار پاراگراف یا ترتیب ایده‌ها باشد. برای انجام مؤثر پارافریز ابتدا باید بخش مورد نظر از منبع را به دقت بخوانید و مفهوم آن را کاملاً درک کنید. سپس بدون نگاه کردن به منبع آن مفهوم را با کلمات خودتان بنویسید. در نهایت متن بازنویسی شده را با متن اصلی مقایسه کنید تا مطمئن شوید که هم معنا حفظ شده و هم شباهت کلامی به حداقل رسیده است و البته منبع اصلی را ارجاع دهید.
جلوگیری از سرقت ادبی با رفرنس دهی صحیح
یکی از مهم‌ترین اصول جلوگیری از سرقت ادبی و کاهش درصد همانندجویی رفرنس‌دهی یا ارجاع‌دهی صحیح و دقیق به تمام منابعی است که از آن‌ها استفاده کرده‌اید. هرگاه از ایده اطلاعات داده‌ها نقل قول‌ها تصاویر یا هر بخش دیگری از کار فرد دیگری استفاده می‌کنید باید به منبع اصلی آن اشاره کنید. این ارجاع باید هم در متن (مثلاً در انتهای جمله یا پاراگراف) و هم در فهرست منابع در انتهای کار آورده شود. استفاده از سبک‌های استاندارد رفرنس‌دهی (مانند APA MLA شیکاگو و غیره) که توسط دانشگاه یا نشریه مورد نظر شما تعیین شده است برای اطمینان از صحت و کامل بودن ارجاعات ضروری است.
نکات مهم درباره همانندجویی
درک برخی نکات کلیدی در مورد همانندجویی می‌تواند به دانشجویان و پژوهشگران کمک کند تا از مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و فرآیند پژوهش خود را با موفقیت بیشتری طی کنند. همانندجویی یک ابزار است نه تنها هدف. هدف اصلی اطمینان از اصالت کار و رعایت اصول اخلاقی پژوهش است. همچنین باید توجه داشت که درصد مشابهت بالا همیشه به معنای عمدی بودن سرقت ادبی نیست اما نیاز به بازنگری جدی در نحوه نگارش و ارجاع‌دهی دارد. شناخت تفاوت‌های درصد مجاز در مقاطع مختلف تحصیلی نیز اهمیت دارد.
آیا درصد مشابهت بالا همیشه به معنای سرقت ادبی است
درصد مشابهت بالا در گزارش همانندجویی لزوماً به معنای سرقت ادبی عمدی نیست اما نشان‌دهنده این است که بخش قابل توجهی از متن شما شباهت کلامی یا ساختاری زیادی با منابع موجود دارد. این شباهت می‌تواند ناشی از استفاده بیش از حد از نقل قول مستقیم بدون علامت‌گذاری صحیح بازنویسی نامناسب عدم ارجاع‌دهی کافی یا استفاده از عبارات بسیار رایج و استاندارد در یک حوزه خاص باشد. با این حال درصد بالا زنگ خطری است که نشان می‌دهد متن نیاز به بازبینی و کاهش شباهت دارد تا از هرگونه شائبه سرقت ادبی جلوگیری شود و اصالت کار تأیید گردد.
چرا درصد مشابهت در مقاطع دکتری پایین‌تر است
درصد همانندجویی قابل قبول برای دانشجویان مقطع دکتری معمولاً نسبت به کارشناسی ارشد پایین‌تر تعیین می‌شود. دلیل اصلی این امر انتظار بالاتر از دانشجویان دکتری در زمینه نوآوری اصالت و تولید دانش جدید است. رساله دکتری باید سهم قابل توجهی در پیشبرد مرزهای دانش داشته باشد و لذا باید نشان‌دهنده تفکر مستقل و تحلیل عمیق پژوهشگر باشد. درصد پایین‌تر همانندجویی دانشجویان دکتری را ملزم می‌کند تا در نگارش بخش‌های مختلف رساله خود به خصوص در بیان مسئله روش تحقیق و تحلیل نتایج نهایت دقت را در ارائه محتوای اصیل و با کمترین شباهت به آثار قبلی به کار گیرند.
همانندجویی توسط چه کسی انجام می‌شود
معمولاً توسط استاد راهنما کارشناس پژوهشی دانشگاه یا خود دانشجو تحت نظارت استاد انجام می‌شود.
چه قالبی از فایل‌ها برای بارگذاری در سامانه همانندجو مورد قبول است
معمولاً فایل‌های با فرمت PDF یا DOCX در سامانه همانندجو پذیرفته می‌شوند.
گزارش همانندجویی برای چه کسانی ارسال می‌شود
گزارش معمولاً برای استاد راهنما و در برخی موارد برای مدیر گروه یا معاون پژوهشی دانشگاه ارسال می‌گردد.
دانشجویان کارشناسی ارشد در چه مرحله‌ای موظف به انجام همانندجویی هستند
معمولاً قبل از مرحله دفاع از پایان‌نامه موظف به ارائه گزارش همانندجویی هستند.
دانشجویان دکتری در چه مرحله‌ای موظف به انجام همانندجویی هستند
دانشجویان دکتری معمولاً هم برای پروپوزال و هم قبل از دفاع از رساله موظف به انجام همانندجویی هستند.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "درصد همانندجویی پروپوزال چقدر باید باشد" هستید؟ با کلیک بر روی کسب و کار ایرانی, کتاب، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "درصد همانندجویی پروپوزال چقدر باید باشد"، کلیک کنید.
