فصل24/خراسان رضوی «شیخ الاسلام بهاء الدین محمدبن حسین بن عبدالصمد عاملی» متخلص به بهایی و معروف به شیخ بهایی از جمله عالمان و شاعران معروف سده یازدهم هجری در سال 953 هجری قمری برابر با 1546 میلادی در بعلبک لبنان دیده به جهان گشود.
او در جبل عامل یکی از مراکز شیعه در مغرب آسیا در ناحیه شام و سوریه در روستایی به نام جبع یا جباع می زیسته است. بهاء الدین در کودکی و در عهد شاه تهماسب صفوی به همراه پدرش شیخ عزالدین از عالمان دینی جبل عامل لبنان به ایران مهاجرت کردند و چون به قزوین رسیدند و آن شهر را مرکز دانشمندان شیعه یافتند، در آن ساکن شدند.
یکی از خصوصیت های شیخ بهایی جامعیت او درعلوم و فنون مختلف است، به گونه ای که شیخ در زمینه های گوناگون تالیفاتی دارد. سال های ورود شیخ بهایی و خاندانش به ایران با پیشرفت و گسترش نفوذ علوم ریاضی، نجوم و هیات مواجه شد و گفته می شود که او تنها یادگاری از تاریخ فکر، علم و فناوری کشور بوده که همزمان از هر سه عرصه برخوردار بوده است.
شیخ مردی بود که از تظاهر و فخر فروشی نفرت داشت و این خود انگیزه ای برای اشتهار خالص شیخ بود. او به تایید و تصدیق اکثر محققین و مستشرقین علاوه بر حوزه علم و فناوری یکی از مردان یگانه دانش و ادب ایران بود که توسط بهترین نمایندگان معارف ایران در قرن دهم و یازدهم پرورش یافته و دانش و فرهنگ عصر خود را فراگرفته بود.
همانطور که گفته شد علاوه بر جهان بینی شگفت آوری که در علوم مختلف از جمله نجوم، هندسه، شیمی و … داشت، هنوز با وجود گذشت نزدیک به 4 قرن از مرگ او و با وجود پیشرفت دانش، امروزه همچنان نظرات این دانشمند در زمینه های مختلف علوم قابل بررسی و تعمق است.
همانطور که گفته شد شیخ در کنار فراگیری علوم مختلف به شاعری هم روی آورده بود البته او نه شاعر درباری بود و نه در زمره افرادی قرار می گرفت که شاعری را پیشه خود کرده باشد. پیشه اصلی شیخ ادای وظایفی بود که عالمان دین داشتند و اشتغال خاطرش بیشتر تالیف، تعلیم و تربیت شاگردان متعدد بو،د از این رو وی هیچ گاه دیوانی بزرگ ترتیب نداد.
او تنها قصد داشت استعدادش را در شعر بیازماید، پس شاعری متوسط از کار درآمد که چون مایه علمی اش از دیگران بیشتر بود، میان همطرازان زمان خود نامی برآورد و شهرتی پیدا کرد. او زبانی درست اما پر مبالغه در شعر دارد و اندیشه هایش را که هیچ یک از آن ها درعالم ادب و عرفان ایرانی تازه و بدیع نیست تنها با بیانی ساده و روان و تحت تاثیر زبان رایج زمانه اش بیان کرده است.
در نگاهی دیگر اما شیخ بهایی به عنوان معماری بزرگ معرفی شده است، بسیاری نیز معماری را یکی از حوزه های اصلی فعالیت او عنوان کرده اند و معماری آثار برجای مانده از عصر صفوی مانند «مسجد عتیق»، «حمام شیخ بهایی، حمامی که تنها با یک شمع روشن می شده»، «بنا و شالوده شهر نجف آباد»، «مهندسی حصار نجف اشرف» و بسیاری از آثار و ابنیه دیگر را منسوب به او می دانند؛ با این وجود دیدگاه های متفاوتی در باب نقش و حضور شیخ در معماری ارایه شده و بسیاری از این انتسابات را مردود شمرده اند.
در نهایت با توجه به هوش و ذکاوت فراوان این دانشمند و مورد توجه بودن در رسته دانشمندان، نویسندگان، علما و … جلال و جبروت دربار شاه که در ان خدمت می کرد در روح بزرگ او اثری نکرده بود و شیخ برای دور بودن از حسادت ها اغلب یا عزلت می گزید و یا در سفر زمان سپری می کرد.
منبع:
طاهری،ج ؛1390؛« تاملی بر اسطوره شیخ بهایی در معماری»؛ کتابماه علوم و فنون؛ شماره دو؛ صص: 15-4.
کی منش،ع؛ 1388؛ « شیخ بهایی و هنر شاعری وی در جاذبه موسیقی کلام»؛ تحقیقات زبان و ادب فارسی؛ شماره 2؛ صص: 187-162.
پایان خبر فصل24
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "شیخ بهایی مردی با جهان بینی شگفت آور" هستید؟ با کلیک بر روی فرهنگ و هنر، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "شیخ بهایی مردی با جهان بینی شگفت آور"، کلیک کنید.
