نمونه درخواست کارشناس سه نفره

وقتی در یک پرونده حقوقی، نظر کارشناس تک نفره به دلایل مختلفی مثل نقص یا ابهام، با واقعیت پرونده جور درنمی آید، شما حق دارید اعتراض کنید و درخواست ارجاع امر به هیئت کارشناسان سه نفره را مطرح کنید.

تاحالا شده توی یه پرونده حقوقی، حس کنید نظریه کارشناسی که ارائه شده، اون طور که بایدوشاید جامع و دقیق نیست؟ یا شایدم فکر کنید نظریه کارشناس با واقعیت پرونده ای که شما ازش خبر دارید، یه کم فاصله داره؟ خب، تنها نیستید! خیلی وقت ها پیش میاد که افراد، به دلایل مختلف، نسبت به نظر کارشناس واحد اعتراض دارن و دنبال راهی می گردن که بتونن نظر یه تیم کارشناسی رو هم داشته باشن. اینجاست که پای «درخواست کارشناس سه نفره» به پرونده باز میشه.

توی این مسیر پر پیچ وخم قانونی، دونستن راه و چاه خیلی مهمه. اینکه چطور باید اعتراض کنید، چه دلایلی رو مطرح کنید و اصلاً چه لایحه ای بنویسید که حرفتون خریدار داشته باشه، همه اش داستانه! این مقاله دقیقاً برای همین نوشته شده تا یه راهنمای کامل و حسابی باشه براتون. چه یه آدم عادی باشید که برای اولین بار درگیر این ماجرا شده، چه یه وکیل جوان که دنبال الگوهای کارآمده، و چه حتی یه مشاور حقوقی که می خواد اطلاعاتش به روز باشه، اینجا همه چیز رو پیدا می کنید. قراره صفر تا صد اعتراض به نظریه کارشناس و درخواست ارجاع به هیئت سه نفره رو با هم ببینیم و چندتا نمونه لایحه کاربردی هم بهتون بدم که دست وپاتون نلرزه.

مبانی قانونی درخواست کارشناس سه نفره

وقتی صحبت از امور حقوقی و قضایی میشه، همه چیز باید بر اساس قانون پیش بره. درخواست کارشناس سه نفره هم از این قاعده مستثنی نیست و توی قانون آیین دادرسی مدنی، جایگاه محکمی داره. بیایید با هم ببینیم دقیقاً کدوم مواد قانونی به ما این حق رو میدن که به نظر کارشناس واحد اعتراض کنیم و درخواست کارشناس های بیشتر رو داشته باشیم.

ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی: شروع داستان

این ماده رو میشه جرقه ی اولیه ارجاع امر به کارشناسی دونست. ماده ۲۵۷ میگه: «دادگاه می تواند راسا یا به درخواست هر یک از اصحاب دعوا، قرار ارجاع امر به کارشناسی را صادر نماید.» یعنی چی؟ یعنی دادگاه هم خودش می تونه تصمیم بگیره پرونده بره پیش کارشناس، هم شما به عنوان خواهان یا خوانده می تونید از دادگاه بخواهید که این کارو بکنه. اینجا هنوز بحث سه نفره مطرح نیست، ولی زمینه رو برای ارجاع اولیه فراهم می کنه.

ماده ۲۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی: اصل ماجرا برای اعتراض

حالا رسیدیم به مهمترین بخش! ماده ۲۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی، درست همون جاییه که به شما حق اعتراض میده. این ماده به طور واضح می گه: «چنانچه یکی از اصحاب دعوا به نظر کارشناس اعتراض نماید و اعتراض او موجه باشد، دادگاه قرار رجوع به هیأت کارشناسان را صادر خواهد کرد.» ببینید، اینجا کلید واژه موجه باشد خیلی مهمه. یعنی اعتراض شما باید دلیل و مدرک داشته باشه، نه اینکه صرفاً از روی نارضایتی باشه. دادگاه هم با بررسی دلایل شما، اگه اعتراض رو وارد بدونه، دستور میده که پرونده به جای یه کارشناس، توسط یه هیئت (معمولاً سه نفره) بررسی بشه.

ماده ۲۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی: اختیار دادگاه در صورت لزوم

این ماده هم مکمل بحث ماست. ماده ۲۶۹ میگه: «در صورت لزوم، دادگاه می تواند برای رفع نقص یا ابهام از نظریه کارشناس، از خود کارشناس یا هر کس دیگری که اطلاعات لازم را دارد، توضیح بخواهد.» خب، این ماده شاید مستقیماً درباره کارشناس سه نفره نباشه، اما نشون میده که اگه نظر کارشناس اولیه اشکالی داشته باشه، دادگاه بیکار نمیشینه. گاهی اوقات دادگاه به جای ارجاع به هیئت سه نفره، از کارشناس اولیه توضیح بیشتر می خواد. اما اگه توضیحش قانع کننده نباشه یا نقص از ریشه باشه، اون وقت احتمال ارجاع به هیئت کارشناسی سه نفره بیشتر میشه.

تفاوت درخواست کارشناس سه نفره با درخواست کارشناسی تکمیلی/توضیحی

یه نکته مهم اینجاست که درخواست کارشناس سه نفره با درخواست کارشناسی تکمیلی یا توضیحی فرق داره. وقتی کارشناسی تکمیلی می خواید، یعنی نظر کارشناس اولیه رو قبول دارید اما حس می کنید یه بخش هایی از پرونده جا مونده یا باید بیشتر بررسی بشه. یعنی می خواید همون کارشناس اولیه، کارش رو تکمیل کنه. ولی وقتی درخواست کارشناس سه نفره میدید، یعنی اصلاً با اصل نظر کارشناس اولیه مشکل دارید و اون رو قبول ندارید. می خواید یه گروه جدید، از صفر یا با دیدگاهی متفاوت، پرونده رو بررسی کنن. پس حواستون باشه که این دو تا رو با هم اشتباه نگیرید.

شرایط و دلایل موجه برای درخواست کارشناس سه نفره

همون طور که گفتیم، برای اینکه دادگاه درخواست کارشناس سه نفره رو قبول کنه، اعتراض شما باید «موجه» باشه. این موجه بودن یعنی چی؟ یعنی الکی نمیشه اعتراض کرد. باید دست وپاتون پر باشه و دلایل محکمی رو ارائه بدید. بیایید ببینیم چه شرایط و دلایلی میتونه اعتراض شما رو حسابی قوی کنه.

اعتراض مستدل و مستند: برگ برنده شما

مهمترین چیز اینه که اعتراض شما فقط یه ادعای زبانی نباشه؛ باید دلیل و مدرک پشتش باشه. یعنی چی؟ یعنی باید توضیح بدید که دقیقاً کجای نظر کارشناس اشتباهه و چرا. اگه مدرکی، سندی، حتی شهادت نامه ای دارید که حرف شما رو تایید می کنه، حتماً ارائه بدید. مثلاً اگه کارشناس قیمت یه ملکی رو خیلی پایین تر از قیمت واقعی تعیین کرده، شما باید قیمت های مشابه منطقه رو با استناد به مدارک معتبر (مثل قولنامه، قیمت بنگاه ها، نظر کارشناس غیررسمی) ارائه بدید. اینجاست که اعتراضتون میشه «مستدل و مستند».

مهلت قانونی اعتراض: زمان بندی طلایی

یکی از مهمترین نکاتی که باید حسابی حواستون بهش باشه، مهلت اعتراضه. شما فقط یک هفته از تاریخ ابلاغ نظریه کارشناسی فرصت دارید که اعتراضتون رو ثبت کنید. این مهلت مثل برق وباد می گذره و اگه از دستش بدید، دیگه کاری از دستتون برنمیاد و عملاً نظر کارشناس واحد قطعی میشه. پس به محض اینکه نظریه کارشناسی به دستتون رسید، وقت رو تلف نکنید و سریعاً دست به کار بشید. نحوه محاسبه این مهلت هم مهمه: روز ابلاغ حساب نمیشه، و اگه آخرین روز تعطیل رسمی باشه، روز بعد از تعطیلی به مهلت اضافه میشه.

دلایل رایج اعتراض: از نفقه تا تصادف!

حالا بریم سراغ اون دلایل اصلی که معمولاً افراد به خاطرشون اعتراض می کنن:

1. عدم مطابقت نظریه با اوضاع و احوال واقعی پرونده: این دلیل خیلی رایجه. مثلاً:
   • در پرونده نفقه: کارشناس مبلغی رو تعیین کرده که نه با شان و موقعیت همسر همخوانی داره، نه با درآمد و توانایی مالی زوج. مثلاً زوج درآمد خیلی بالایی داره اما نفقه کمی تعیین شده، یا برعکس، درآمد کمی داره و نفقه سنگینی براش بریده شده.
   • در پرونده اجرت المثل: میزان اجرت المثل کارهای زن در زندگی مشترک، خیلی کمتر از عرف تعیین شده.
   • در پرونده های ملکی: قیمت یه زمین یا خونه ای که کارشناس تعیین کرده، با قیمت روز منطقه یا حتی قیمت هایی که شما از بنگاه ها دارید، زمین تا آسمون فرق می کنه.
2. نقص در نظریه کارشناس: گاهی اوقات کارشناس همه جوانب رو بررسی نکرده یا به یه سری مدارک مهم توجه نکرده. مثلاً:
   • در پرونده تصادف: کارشناس میزان خسارت رو کمتر از چیزی که واقعاً به ماشین وارد شده، گزارش داده یا از یه سری عیب های فنی چشم پوشی کرده.
   • در پرونده های ساخت وساز: کارشناس به یکی از قسمت های اصلی ساختمان که مشکل جدی داره، اصلاً اشاره ای نکرده.
3. ابهام در نظریه کارشناس: بعضی وقتا نظریه کارشناس اونقدر گنگ و نامفهومه که اصلاً نمیشه فهمید منظورش چیه یا تناقضاتی توش هست. این هم میتونه دلیلی برای درخواست کارشناسی مجدد باشه.
4. عدم تخصص کافی یا صلاحیت کارشناس: این یه دلیل قویه اما اثباتش سخته. اگه کارشناس توی حوزه پرونده شما تخصص کافی نداشته یا مثلاً پروانه کارشناسیش منقضی شده باشه، می تونید اعتراض کنید. البته این مورد کمتر پیش میاد چون دادگاه ها خودشون کارشناس های متخصص رو انتخاب می کنن. اما اگه بتونید ثابت کنید که کارشناس مثلاً در یک زمینه بسیار خاص و فوق تخصصی که پرونده نیاز داشته، تخصص کافی نداشته، حرفتون شنیده میشه.
5. خطای محاسباتی یا فنی فاحش: اگه کارشناس در محاسبات خودش اشتباه بزرگی کرده باشه یا از نظر فنی، اصول اولیه رو رعایت نکرده باشه، قطعاً میتونید اعتراض کنید.
6. جانبداری یا عدم بی طرفی: این یکی هم مثل مورد عدم تخصص، اثباتش سخته اما اگه مدارک معتبری دارید که نشون میده کارشناس به نفع یکی از طرفین عمل کرده، حتماً اون رو ارائه بدید. مثلاً اگه رابطه خویشاوندی یا مالی بین کارشناس و یکی از طرفین وجود داشته.
7. گزارش دهی صرفاً تلفنی یا سطحی: متاسفانه این مورد توی بعضی پرونده ها پیش میاد؛ کارشناس بدون بازدید میدانی یا بررسی دقیق اسناد، فقط با چندتا تماس تلفنی نظر میده. این میتونه نشونه نقص در انجام کارشناسی باشه و مبنای اعتراض قرار بگیره.

یادتون باشه، بهترین اعتراض، اعتراضیه که کاملاً مستدل، مستند و در مهلت قانونی باشه. هیچ کدوم از این موارد رو دست کم نگیرید!

مراحل عملی و گام به گام درخواست کارشناس سه نفره

خب، تا اینجا با مبانی قانونی و دلایل اعتراض آشنا شدیم. حالا وقتشه ببینیم چطور باید این مسیر رو قدم به قدم طی کنیم تا به هدفمون یعنی ارجاع پرونده به کارشناس سه نفره برسیم.

گام اول: مطالعه دقیق و نقد نظریه کارشناس

اولین کاری که باید بکنید اینه که نظریه کارشناس رو خط به خط، با دقت بخونید. هر کلمه، هر عدد و هر نتیجه گیری رو بررسی کنید. دنبال نقاط ضعف و ایرادات بگردید. با خودتون فکر کنید:

• آیا کارشناس به همه مدارک و مستنداتی که ارائه کردید، توجه کرده؟
• آیا بازدید میدانی انجام شده؟
• آیا نظراتش با واقعیت های موجود در پرونده همخوانی داره؟
• آیا در محاسباتش خطایی دیده میشه؟
• آیا زبانش مبهم یا نامفهومه؟

همه این ها رو یادداشت کنید. این مرحله مثل کار یه کارآگاهه که دنبال سرنخ می گرده.

گام دوم: جمع آوری دلایل و مستندات

بعد از اینکه ایرادات رو پیدا کردید، وقت جمع آوری مدارک حمایتیه. هر چیزی که بتونه ادعای شما رو ثابت کنه، به دردتون می خوره:

• مدارک مالی (فیش حقوقی، اسناد بانکی)
• اسناد ملکی (سند، قولنامه، اجاره نامه)
• عکس ها و فیلم ها (مثلاً از محل حادثه یا عیب ونقص بنا)
• نظرات کارشناس های غیررسمی یا اهل فن که خودتون ممکنه گرفته باشید.
• هر مدرکی که نشون بده کارشناس اولیه دچار اشتباه شده یا به چیزی بی توجهی کرده.

هر چقدر مدارکتون کامل تر باشه، شانس موفقیتتون بیشتره.

گام سوم: نگارش لایحه اعتراض و درخواست

حالا که دلایل و مدارک رو آماده کردید، وقتشه که همه این ها رو توی قالب یه لایحه حقوقی منظم و مستدل بنویسید. این لایحه باید به دادگاه بفهمونه که چرا نظریه کارشناس واحد قابل قبول نیست و چرا باید پرونده رو به هیئت کارشناسی سه نفره ارجاع بده. توی بخش بعدی به طور مفصل درباره نحوه نگارش این لایحه صحبت می کنیم.

گام چهارم: ثبت و ارسال لایحه به مرجع قضایی

بعد از اینکه لایحه رو نوشتید و امضا کردید، باید اون رو از طریق دفاتر خدمات قضایی الکترونیک به دادگاه مربوطه ارسال کنید. یادتون باشه که مهلت یک هفته ای اعتراض از زمان ابلاغ نظریه کارشناسی شروع میشه، پس اصلاً وقت رو تلف نکنید. همه مدارکی که جمع آوری کردید رو هم باید پیوست لایحه کنید.

گام پنجم: پیگیری پرونده و پرداخت هزینه کارشناسی

بعد از ثبت لایحه، باید پرونده رو پیگیری کنید. اگه دادگاه درخواست شما رو قبول کنه و قرار ارجاع به کارشناسی سه نفره رو صادر کنه، معمولاً شما (کسی که اعتراض کرده) باید هزینه کارشناسی سه نفره رو پرداخت کنید. این هزینه رو هم باید طبق دستور دادگاه و در مهلت مقرر واریز کنید. اگه هزینه رو پرداخت نکنید، درخواستتون بی اثر میشه و دادگاه با همون نظریه کارشناس واحد، رأی صادر می کنه.

نحوه نگارش لایحه درخواست کارشناس سه نفره: جزئیات کلیدی

نگارش یک لایحه حقوقی قوی، هنریه که میتونه سرنوشت پرونده رو تغییر بده. لایحه ای که می نویسید باید واضح، مختصر، مستدل و مودبانه باشه. بیایید ببینیم چه جزئیاتی رو باید توی لایحه تون رعایت کنید.

ساختار کلی لایحه: چارچوبی محکم

هر لایحه حقوقی یه ساختار مشخص داره که باید رعایت بشه:

• عنوان و مخاطب لایحه: اول از همه باید مشخص کنید که لایحه رو برای کی نوشتید. مثلاً: «ریاست محترم شعبه … دادگاه حقوقی/خانواده/جزایی …»
• مشخصات کامل خواهان/خوانده (اعتراض کننده): اسم و فامیل، نام پدر، کد ملی، شماره تماس و آدرس دقیق خودتون رو بنویسید.
• شماره پرونده، کلاسه و تاریخ: این اطلاعات رو دقیقاً از روی ابلاغیه ها یا پرونده تون کپی کنید. اینا برای شناسایی پرونده توسط دادگاه خیلی مهمن.
• موضوع لایحه: یه عنوان واضح و مختصر برای لایحه بنویسید. مثلاً: «اعتراض به نظریه کارشناسی و درخواست ارجاع امر به هیئت کارشناسان سه نفره»

بدنه اصلی لایحه: قلب ماجرا

این بخش همون جاییه که شما حرف دلتون رو می زنید و دلایلتون رو مطرح می کنید:

• تاریخ ابلاغ و مشخصات نظریه کارشناسی مورد اعتراض: اول از همه تاریخ دقیق ابلاغ نظریه کارشناسی رو بنویسید (چون مهلت قانونی اعتراض از اون روز شروع میشه). بعدش مشخصات کارشناس و موضوع نظریه رو ذکر کنید.
• ایرادات وارده به نظریه کارشناس (با جزئیات، شفاف، مستند و مستدل): اینجا باید حسابی وارد جزئیات بشید. تک تک ایراداتی که به نظریه کارشناس دارید رو با شماره گذاری یا بولت پوینت بنویسید. برای هر ایراد، توضیح بدید که چرا فکر می کنید اشتباهه و اگه مدرکی دارید، بهش اشاره کنید. مثلاً:
  • «کارشناس محترم، در برآورد نفقه، به درآمد واقعی بنده که مستنداً به فیش حقوقی پیوست، مبلغ … تومان می باشد، توجه ننموده اند و برآوردی بسیار بالاتر از توان مالی اینجانب ارائه کرده اند.»
  • «نظریه کارشناس در خصوص تعیین درصد تقصیر در تصادف، با توجه به کروکی اولیه و اظهارات شهود که ضم پرونده است، به نظر اینجانب دارای اشکال اساسی می باشد و به طور غیرمنصفانه، درصد تقصیر بالایی را متوجه موکل کرده است.»
  • «در ارزیابی ملک، کارشناس محترم به موقعیت خاص جغرافیایی و تجاری ملک و همچنین قیمت های عرفی منطقه که مستنداً به استعلام از بنگاه های املاک پیوست است، بی توجهی کرده و قیمت بسیار پایینی را اعلام نموده اند.»
• اشاره به مواد قانونی مرتبط: حتماً به ماده ۲۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی اشاره کنید و بگید که طبق این ماده، چون اعتراض شما موجهه، درخواست ارجاع به هیئت کارشناسان رو دارید.
• درخواست صریح و واضح ارجاع به کارشناس سه نفره: در نهایت، درخواست خودتون رو به طور واضح مطرح کنید: «لذا با عنایت به موارد فوق، تقاضای رسیدگی مجدد و ارجاع امر به هیئت محترم کارشناسان رسمی دادگستری (سه نفره) را از محضر عالی درخواست دارم.»

نتیجه گیری و امضاء: مهر پایانی

در آخر لایحه، یه جمع بندی کوتاه بنویسید و دوباره بر درخواستتون تاکید کنید. بعد هم اسم و فامیلتون رو بنویسید و امضا کنید.

نکات مهم نگارشی: ظرافت هایی که به چشم میان

• اختصار و وضوح: الکی مطلب رو کش ندید. مختصر و مفید بنویسید و از حاشیه روی پرهیز کنید. جملات باید ساده و قابل فهم باشن.
• استفاده از ادبیات حقوقی صحیح: هرچند لحن ما محاوره ایه، اما توی لایحه باید از اصطلاحات حقوقی درست استفاده کنید تا اعتبار کلامتون بیشتر بشه.
• رعایت ادب و احترام: همیشه با احترام با قاضی و دادگاه صحبت کنید.

نمونه لوایح درخواست کارشناس سه نفره (جامع و کاربردی)

خب، رسیدیم به بخش جذاب و کاربردی ماجرا! اینجا قراره چندتا نمونه لایحه بهتون بدم که بتونید با خیال راحت ازشون استفاده کنید. این نمونه ها رو جوری طراحی کردم که فقط برای نفقه نباشن و موارد دیگه رو هم پوشش بدن. یادتون باشه اینا فقط نمونه هستن و باید جزئیات پرونده خودتون رو با دقت جایگزین کنید. اگه حسابی گیج شدید، حتماً از یه وکیل کمک بگیرید!

نمونه ۱: لایحه اعتراض به نظریه کارشناس نفقه و درخواست ارجاع به هیئت سه نفره

این نمونه بیشتر برای کسانیه که حس می کنن میزان نفقه تعیین شده، چه از نظر زیاد بودن و چه از نظر کم بودن، با شرایط واقعی زندگی و درآمد زوج همخوانی نداره.

راهنمای استفاده:
توی این لایحه، باید مشخصات پرونده، تاریخ ابلاغ و دلایل خودتون رو به طور دقیق وارد کنید. تأکید اصلی روی عدم تناسب مبلغ نفقه با شان زوجه یا درآمد زوج باشه. اگه زوج هستید، به فیش حقوقی، مدارک شغل و هزینه های زندگی اشاره کنید. اگه زوجه هستید، به شان و نیازهای زندگی و همینطور توان مالی زوج.

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه .... دادگاه خانواده شهرستان ....

با سلام و احترام،

موضوع: اعتراض به نظریه کارشناس رسمی دادگستری در خصوص تعیین نفقه و درخواست ارجاع امر به هیئت کارشناسان سه نفره

با عنایت به پرونده کلاسه .... به شماره بایگانی .... و تاریخ ابلاغ نظریه کارشناس محترم، اینجانب [نام و نام خانوادگی معترض]، فرزند [نام پدر]، به کد ملی [کد ملی]، خواهان/خوانده پرونده، مراتب اعتراض خود را به شرح ذیل تقدیم می دارم:

۱. کارشناس محترم در نظریه خود مورخ [تاریخ نظریه کارشناس] که در تاریخ [تاریخ ابلاغ] به اینجانب ابلاغ گردیده، مبلغ [مبلغ نفقه تعیین شده] ریال را بابت نفقه [ماهیانه/معوقه] تعیین نموده اند.

۲. متاسفانه این نظریه با اوضاع و احوال واقعی پرونده و شرایط مالی اینجانب/زوجه (طرف مقابل) به هیچ عنوان مطابقت ندارد.
   *   [اگر شما زوج هستید:] کارشناس محترم، بدون توجه به [اشاره به فیش حقوقی، گواهی اشتغال، وضعیت شغلی، تعداد فرزندان تحت تکفل، بیماری و هزینه های درمان، اجاره بها، یا هر دلیل مستند دیگر] که درآمد ماهیانه اینجانب را حداکثر [مبلغ] ریال نشان می دهد، مبلغی بسیار گزاف و غیرمتعارف را تعیین کرده اند که اینجانب به هیچ وجه توان پرداخت آن را ندارم. [مثال: بنده شغل پیک موتوری دارم و فیش حقوقی بنده نشان دهنده درآمد ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است، اما نفقه تعیین شده ۱۰ میلیون تومان است که از توان بنده خارج است.]
   *   [اگر شما زوجه هستید:] کارشناس محترم، بدون توجه به [اشاره به وضعیت مالی بالای زوج، شان اجتماعی زوجه، هزینه های واقعی زندگی در منطقه، سابقه زندگی مشترک، مدرک تحصیلی زوجه و خانواده پدری وی، یا هر دلیل مستند دیگر] نفقه را بسیار ناچیز و کمتر از شان و نیازهای متعارف زندگی اینجانب تعیین نموده اند. [مثال: همسر بنده پزشک با درآمد بالا هستند و قبل از ازدواج هم زندگی در رفاه کامل داشتم، اما نفقه تعیین شده کمتر از هزینه های اولیه زندگی است.]

۳. به نظر می رسد کارشناس محترم، صرفاً با استناد به اطلاعات سطحی و یا حتی تماس تلفنی، بدون بررسی دقیق مدارک مالی و اوضاع و احوال زندگی طرفین، اقدام به اعلام نظر نموده اند که این امر باعث نقص در کارشناسی و عدم مطابقت نظریه با واقعیت شده است.

۴. لذا با عنایت به مراتب فوق و با استناد به ماده ۲۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی و نظر به اینکه اعتراض اینجانب مستدل و موجه می باشد، تقاضا دارم دستور فرمایید ضمن پذیرش اعتراض، پرونده جهت بررسی دقیق تر و احراز واقعیت، به هیئت محترم کارشناسان رسمی دادگستری (سه نفره) ارجاع گردد.

با تجدید احترام،
[نام و نام خانوادگی]
[امضاء]
[تاریخ]

نمونه ۲: لایحه اعتراض به نظریه کارشناس تصادفات و خسارات وارده (بدنی/مالی)

این نمونه برای مواردی مناسبه که شما به میزان خسارت تعیین شده (چه برای خودرو، چه برای صدمات بدنی) یا به درصد تقصیر در یک حادثه رانندگی اعتراض دارید.

راهنمای استفاده:
اینجا باید به کروکی، گزارش پلیس، میزان واقعی خسارت (با فاکتور تعمیرگاه یا نظر کارشناس بیمه)، یا گزارش پزشکی قانونی اشاره کنید. اگه مدارکی دارید که درصد تقصیر رو متفاوت نشون میده، حتماً ذکر کنید.

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه .... دادگاه حقوقی/کیفری ....

با سلام و احترام،

موضوع: اعتراض به نظریه کارشناس رسمی دادگستری در خصوص تصادفات و خسارات وارده و درخواست ارجاع امر به هیئت کارشناسان سه نفره

با عنایت به پرونده کلاسه .... به شماره بایگانی .... و تاریخ ابلاغ نظریه کارشناس محترم، اینجانب [نام و نام خانوادگی معترض]، فرزند [نام پدر]، به کد ملی [کد ملی]، خواهان/خوانده پرونده، مراتب اعتراض خود را به شرح ذیل تقدیم می دارم:

۱. کارشناس محترم در نظریه خود مورخ [تاریخ نظریه کارشناس] که در تاریخ [تاریخ ابلاغ] به اینجانب ابلاغ گردیده، [میزان خسارت وارده به خودرو/میزان صدمات بدنی/درصد تقصیر] را تعیین نموده اند.

۲. متاسفانه این نظریه با واقعیت حادثه و میزان واقعی خسارات/تقصیر به هیچ عنوان مطابقت ندارد.
   *   [اگر اعتراض به میزان خسارت مالی است:] کارشناس محترم، میزان خسارت وارده به خودروی اینجانب [نوع خودرو] به شماره پلاک .... را مبلغ [مبلغ تعیین شده توسط کارشناس] ریال برآورد نموده اند. در حالی که طبق فاکتورهای رسمی تعمیرگاه [نام تعمیرگاه] و نظر کارشناس بیمه [نام شرکت بیمه] که پیوست می باشد، هزینه های واقعی تعمیر و بازسازی خودرو مبلغ [مبلغ واقعی خسارت] ریال می باشد. به نظر می رسد برخی از آسیب های جدی یا قطعات مصرفی با قیمت بالا در گزارش کارشناس اولیه نادیده گرفته شده است.
   *   [اگر اعتراض به میزان خسارت بدنی است:] کارشناس محترم، میزان جراحات و نقص عضو وارده به اینجانب را [میزان تعیین شده] گزارش نموده اند. این در حالی است که طبق گواهی پزشکی قانونی شماره .... مورخ .... و با توجه به شدت جراحات و مدت زمان درمان و تأثیر آن بر زندگی روزمره اینجانب، به نظر می رسد این برآورد کافی و کامل نیست و تأثیرات بلندمدت جراحت در نظر گرفته نشده است.
   *   [اگر اعتراض به درصد تقصیر است:] کارشناس محترم، درصد تقصیر اینجانب/طرف مقابل را [درصد تعیین شده] اعلام نموده اند. این در حالی است که طبق [اشاره به کروکی اولیه، اظهارات شهود، فیلم دوربین مدار بسته، قوانین راهنمایی و رانندگی]، به نظر می رسد درصد تقصیر به طور نادرست تعیین شده است و اینجانب/طرف مقابل [توضیح دهید چرا و چطور درصد باید تغییر کند].

۳. لذا با عنایت به مراتب فوق و با استناد به ماده ۲۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی و نظر به اینکه اعتراض اینجانب مستدل و موجه می باشد، تقاضا دارم دستور فرمایید ضمن پذیرش اعتراض، پرونده جهت بررسی دقیق تر و احراز واقعیت، به هیئت محترم کارشناسان رسمی دادگستری (سه نفره) ارجاع گردد.

با تجدید احترام،
[نام و نام خانوادگی]
[امضاء]
[تاریخ]

نمونه ۳: لایحه اعتراض به نظریه کارشناس در امور ملکی و ارزیابی (قیمت گذاری، سهم الارث، عیب و نقص بنا)

این نمونه برای کسانیه که توی پرونده های ملکی، به قیمت گذاری، تعیین سهم الارث، یا تشخیص عیب و نقص یک ساختمان اعتراض دارن.

راهنمای استفاده:
باید به آدرس دقیق ملک، متراژ، کاربری، موقعیت جغرافیایی، قیمت های منطقه، یا عیب و نقص های مشخص و مستند بنا اشاره کنید. اگه ملک دارای اسناد و مدارک خاصی (مثلاً پروانه ساخت، پایان کار، قولنامه) هست که کارشناس به اونها توجه نکرده، حتماً ذکر کنید.

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه .... دادگاه حقوقی ....

با سلام و احترام،

موضوع: اعتراض به نظریه کارشناس رسمی دادگستری در امور ملکی و ارزیابی و درخواست ارجاع امر به هیئت کارشناسان سه نفره

با عنایت به پرونده کلاسه .... به شماره بایگانی .... و تاریخ ابلاغ نظریه کارشناس محترم، اینجانب [نام و نام خانوادگی معترض]، فرزند [نام پدر]، به کد ملی [کد ملی]، خواهان/خوانده پرونده، مراتب اعتراض خود را به شرح ذیل تقدیم می دارم:

۱. کارشناس محترم در نظریه خود مورخ [تاریخ نظریه کارشناس] که در تاریخ [تاریخ ابلاغ] به اینجانب ابلاغ گردیده، [موضوع کارشناسی: مثلاً ارزش گذاری ملک، تعیین سهم الارث، تشخیص عیب و نقص بنا] را در خصوص ملک واقع در [آدرس کامل ملک]، پلاک ثبتی .... اصلی/فرعی .... بخش .... به مبلغ/میزان/وضعیت [مبلغ/میزان/وضعیت تعیین شده توسط کارشناس] تعیین/اعلام نموده اند.

۲. متاسفانه این نظریه با واقعیت های موجود در بازار ملک/اوضاع و احوال بنا/حقوق وراث به هیچ عنوان مطابقت ندارد.
   *   [اگر اعتراض به قیمت گذاری ملک است:] کارشناس محترم، ارزش ملک فوق را مبلغ [مبلغ تعیین شده] ریال برآورد نموده اند. در حالی که این مبلغ به هیچ وجه با قیمت های عرفی و روز منطقه [نام منطقه]، با توجه به [اشاره به موقعیت تجاری/مسکونی، دسترسی ها، متراژ دقیق، سال ساخت، امکانات، قیمت های مشابه در بنگاه ها که مدارک آن پیوست است]، همخوانی ندارد. به نظر می رسد ارزش واقعی ملک حداقل [مبلغ واقعی تخمینی] ریال می باشد.
   *   [اگر اعتراض به تعیین سهم الارث است:] کارشناس محترم در تعیین سهم الارث از ملک مشاع، [توضیحات کارشناس] را بیان نموده اند. این در حالی است که با توجه به [اشاره به سند مالکیت، وصیت نامه، نظر وراث دیگر، قوانین ارث]، تقسیم بندی و تعیین سهم الارث به نظر اینجانب دچار اشکال است و حقوق اینجانب/موکل تضییع شده است.
   *   [اگر اعتراض به عیب و نقص بنا است:] کارشناس محترم، عیب و نقص های موجود در بنا را [توضیحات کارشناس] اعلام نموده اند. اما ایشان به [اشاره به عیب های مشخص و جدی که نادیده گرفته شده اند، مانند ترک های عمیق، مشکلات تأسیساتی، نقص در اسکلت بنا، عدم رعایت اصول فنی در ساخت] توجه کافی ننموده اند. تصاویر و مستندات مربوط به این نواقص که قبلاً ارائه شده/پیوست می باشد، مؤید این ادعا است.

۳. لذا با عنایت به مراتب فوق و با استناد به ماده ۲۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی و نظر به اینکه اعتراض اینجانب مستدل و موجه می باشد، تقاضا دارم دستور فرمایید ضمن پذیرش اعتراض، پرونده جهت بررسی دقیق تر و احراز واقعیت، به هیئت محترم کارشناسان رسمی دادگستری (سه نفره) ارجاع گردد.

با تجدید احترام،
[نام و نام خانوادگی]
[امضاء]
[تاریخ]

نمونه ۴: لایحه عمومی اعتراض به نظریه کارشناس و درخواست ارجاع به هیئت سه نفره (قابل انطباق برای سایر دعاوی)

این یک قالب کلیه که میتونه برای تقریباً هر نوع پرونده ای که نیاز به کارشناسی داره، استفاده بشه. کافیه بخش مربوط به «دلایل اعتراض» رو با جزئیات پرونده خودتون پر کنید.

راهنمای استفاده:
این لایحه برای زمانی خوبه که پرونده شما توی دسته های بالا نمی گنجه، یا می خواید یه قالب کلی داشته باشید. قسمت دلایل اعتراض رو با دقت بنویسید و تمام جزئیات و مستندات پرونده تون رو اینجا ذکر کنید. هر چقدر اینجا شفاف تر باشید، شانس موفقیتتون بیشتره.

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه .... دادگاه [عنوان دادگاه مربوطه، مثلاً حقوقی، خانواده، جزایی] شهرستان ....

با سلام و احترام،

موضوع: اعتراض به نظریه کارشناس رسمی دادگستری و درخواست ارجاع امر به هیئت کارشناسان سه نفره

با عنایت به پرونده کلاسه .... به شماره بایگانی .... و تاریخ ابلاغ نظریه کارشناس محترم، اینجانب [نام و نام خانوادگی معترض]، فرزند [نام پدر]، به کد ملی [کد ملی]، خواهان/خوانده پرونده، مراتب اعتراض خود را به شرح ذیل تقدیم می دارم:

۱. کارشناس محترم در نظریه خود مورخ [تاریخ نظریه کارشناس] که در تاریخ [تاریخ ابلاغ] به اینجانب ابلاغ گردیده، در خصوص موضوع [موضوع کارشناسی، مثلاً تعیین اجرت المثل، بررسی اصالت سند، بررسی فنی سیستم] نظریه خود را ارائه نموده اند.

۲. متاسفانه این نظریه به دلایل ذیل، با واقعیت پرونده و اسناد و مدارک موجود مطابقت ندارد و دارای نواقص و ابهاماتی است:
   *   [دلیل اول اعتراض با جزئیات کامل و اشاره به مستندات. مثلاً: کارشناس محترم به [مدرک/واقعیت] توجه نکرده اند که این [مدرک/واقعیت] تأثیر مستقیم بر نتیجه کارشناسی دارد. یا: نظریه ایشان با [مدرک دیگر/عرف/قانون] در تضاد است.]
   *   [دلیل دوم اعتراض با جزئیات کامل و اشاره به مستندات.]
   *   [دلیل سوم اعتراض با جزئیات کامل و اشاره به مستندات. می توانید تعداد دلایل را کم یا زیاد کنید.]
   *   [مثلاً: در تعیین اجرت المثل ایام تصرف، کارشناس محترم به نوع کاربری زمین و قیمت های منطقه ای در طول سال های مورد تصرف توجه کافی نداشته و برآوردی بسیار پایین تر از واقعیت ارائه کرده اند که با استعلامات صورت گرفته از مراجع ذی صلاح تفاوت فاحشی دارد.]
   *   [مثلاً: در بررسی اصالت سند، کارشناس محترم تنها به بررسی ظاهری سند اکتفا کرده و از انجام آزمایش های تخصصی تر که می توانستند جعلی بودن امضا را ثابت کنند، خودداری نموده اند.]

۳. لذا با عنایت به مراتب فوق و با استناد به ماده ۲۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی و نظر به اینکه اعتراض اینجانب مستدل و موجه می باشد، تقاضا دارم دستور فرمایید ضمن پذیرش اعتراض، پرونده جهت بررسی دقیق تر و احراز واقعیت، به هیئت محترم کارشناسان رسمی دادگستری (سه نفره) ارجاع گردد.

با تجدید احترام،
[نام و نام خانوادگی]
[امضاء]
[تاریخ]

نکات مهم و توصیه های تکمیلی

تا اینجا همه چیز رو در مورد درخواست کارشناس سه نفره گفتیم. اما مثل همیشه، یه سری ریزه کاری ها و نکات هست که دونستنشون میتونه حسابی بهتون کمک کنه و مسیر رو هموارتر کنه. بیایید با هم ببینیم این توصیه ها چی هستن.

اهمیت مشاوره با وکیل متخصص قبل از اقدام

شاید مهمترین توصیه ای که میتونم بهتون بکنم همینه: قبل از اینکه هر قدمی بردارید و لایحه ای بنویسید، حتماً با یه وکیل متخصص در زمینه پرونده خودتون مشورت کنید. وکیل ها تجربه و دانش کافی رو دارن که:

• بهتون کمک کنن ایرادات نظریه کارشناس رو دقیق تر پیدا کنید.
• لایحه ای قوی و حقوقی بنویسید.
• بهتون بگن آیا اصلاً اعتراض شما موجه هست یا نه و آیا ارزش پیگیری داره.
• در مهلت قانونی کارها رو انجام بدید و از اشتباهات رایج جلوگیری کنید.

گاهی اوقات هزینه یه مشاوره خوب، خیلی کمتر از هزینه هایی میشه که به خاطر تصمیمات اشتباه ممکنه متحمل بشید.

مسئولیت پرداخت هزینه کارشناسی سه نفره

معمولاً کسی که درخواست ارجاع به هیئت کارشناس سه نفره رو میده (یعنی معترض)، باید هزینه کارشناسی رو پرداخت کنه. این هزینه رو باید در مهلت مقرر که دادگاه تعیین می کنه، به حساب مربوطه واریز کنید. اگه این هزینه رو پرداخت نکنید، دادگاه درخواست شما رو بی اثر می دونه و با همون نظریه کارشناس واحد، رأی صادر می کنه. پس حواستون باشه که این هزینه رو دست کم نگیرید و به موقع پرداختش کنید.

جدول زیر مقایسه ای از هزینه های احتمالی برای کارشناس های مختلف رو نشون میده (این اعداد تقریبی هستند و ممکن است متغیر باشند):

نوع کارشناسی	تقریبی هزینه کارشناسی تک نفره (تومان)	تقریبی هزینه کارشناسی سه نفره (تومان)	توضیحات
نفقه	۵۰۰,۰۰۰ – ۱,۵۰۰,۰۰۰	۱,۵۰۰,۰۰۰ – ۴,۵۰۰,۰۰۰	بسته به پیچیدگی پرونده و درآمد طرفین
تصادفات (خسارت مالی)	۸۰۰,۰۰۰ – ۲,۰۰۰,۰۰۰	۲,۴۰۰,۰۰۰ – ۶,۰۰۰,۰۰۰	بسته به میزان خسارت و نوع خودرو
امور ملکی (ارزیابی)	۱,۰۰۰,۰۰۰ – ۳,۰۰۰,۰۰۰	۳,۰۰۰,۰۰۰ – ۹,۰۰۰,۰۰۰	بسته به ارزش و متراژ ملک
خط و امضا	۷۰۰,۰۰۰ – ۱,۸۰۰,۰۰۰	۲,۱۰۰,۰۰۰ – ۵,۴۰۰,۰۰۰	بسته به تعداد مدارک و پیچیدگی کار
فنی و مهندسی	۱,۰۰۰,۰۰۰ – ۳,۰۰۰,۰۰۰	۳,۰۰۰,۰۰۰ – ۹,۰۰۰,۰۰۰	بسته به نوع تخصص و میزان کار
این ارقام صرفاً تخمینی بوده و ممکن است در زمان های مختلف یا بر اساس تعرفه های مصوب سالانه متغیر باشند.

آیا همیشه درخواست ارجاع به هیئت کارشناس سه نفره پذیرفته می شود؟

اینجا یه نکته مهم رو بگم: اینکه شما درخواست ارجاع به هیئت کارشناس سه نفره رو میدید، به این معنی نیست که دادگاه حتماً باید این درخواست رو قبول کنه. دادگاه اختیار داره که این درخواست رو بپذیره یا نه. اگه دادگاه تشخیص بده که اعتراض شما «موجه» نیست یا ایرادات وارده اونقدر جدی نیستن که نیاز به ارجاع به هیئت کارشناسی باشه، میتونه درخواستتون رو رد کنه. پس مهمترین کاری که باید بکنید اینه که دلایل قوی و محکمی ارائه بدید.

مدت زمان رسیدگی و فرآیند پس از ارجاع

یکی از دغدغه های اصلی افراد، طولانی شدن پرونده هاست. قبول درخواست کارشناس سه نفره، طبیعتاً زمان رسیدگی به پرونده رو بیشتر می کنه. بعد از اینکه دادگاه درخواست شما رو پذیرفت و قرار ارجاع صادر شد، کارشناس های سه نفره تعیین میشن، به اونها ابلاغ میشه، هزینه ها پرداخت میشه، کارشناس ها پرونده رو بررسی می کنن، ممکنه بازدید میدانی داشته باشن و در نهایت نظریه جدید رو ارائه میدن. این فرآیند میتونه چند هفته تا چند ماه طول بکشه. پس برای طولانی تر شدن پرونده آماده باشید.

چگونگی رفتار در جلسه کارشناسی

اگه پرونده به کارشناس سه نفره ارجاع شد و کارشناس ها جلسه ای برای بررسی برگزار کردن، شما باید با رعایت نکات زیر در جلسه حضور پیدا کنید:

• حضور به موقع: سر وقت در جلسه حاضر بشید.
• ارائه مدارک: اگه مدارک جدیدی دارید که هنوز ارائه نشده، حتماً با خودتون ببرید و به کارشناس ها بدید.
• توضیحات مختصر و مفید: توضیحاتتون رو به طور مختصر، واضح و مستدل ارائه بدید. از حاشیه روی و بحث های بی ربط خودداری کنید.
• رعایت ادب: همیشه با احترام با کارشناس ها صحبت کنید و از بحث و جدل بی مورد بپرهیزید.
• پاسخگویی به سوالات: به سوالات کارشناس ها صادقانه و دقیق پاسخ بدید.

نتیجه گیری: جمع بندی و تأکید بر حقوق قانونی شما

همون طور که دیدیم، اعتراض به نظریه کارشناس واحد و درخواست ارجاع به هیئت کارشناسان سه نفره، یک حق قانونی مهمه که میتونه سرنوشت پرونده شما رو تغییر بده. این مسیر شاید کمی پیچیده و زمان بر به نظر بیاد، اما با آگاهی و اقدام درست، میتونید از حقوقتون دفاع کنید.

یادتون باشه که کلید موفقیت در این راه، داشتن یه اعتراض مستدل، مستند و در مهلت قانونی هست. پس همیشه اول نظریه کارشناس رو با دقت مطالعه کنید، دلایل منطقی برای اعتراض پیدا کنید و بعدش با کمک نمونه لوایحی که اینجا بهتون دادیم (و البته با مشورت یه وکیل حاذق)، لایحه اعتراضتون رو تنظیم و به دادگاه ارائه بدید. آگاهی حقوقی، قدرت شماست!