در مسیر سبز – فصل24

به گزارش فصل24 متن پیش رو گفت وگوی «شهروند» با معلمی که دغدغه اش داشتنِ زمینی پاک است: حفاظت از محیط زیست یکی از  دغدغه های مهم این معلم تویسرکانی است که حالا او  را به عنوان  الگوی حافظ زمین و محیط زیست  می شناسند. سبزواری در کلاس هایش به دانش آموزان درباره اهمیت حفظ محیط زیست و مدیریت پسماندها آموزش می دهد. یکی از روش های جالب او تولید خشکاله خانگی است. او که ۱۷ سال سابقه تدریس زبان انگلیسی در وزارت آموزش و پرورش را دارد به شاگردانش یاد می دهد که چگونه با استفاده از پسماندهای میوه و سبزیجات خشکاله تولید کنند. این نه تنها به کاهش زباله و شیرآبه کمک می کند بلکه می تواند به عنوان غذای دام یا کود طبیعی برای باغچه ها یا گیاهان خانگی استفاده شود. این معلم دغدغه مند همچنین برای ترویج این شیوه در کلاس های درس و فضای مجازی کارگاه های عملی برگزار می کند تا دانش آموزان و دوستداران محیط زیست  تجربه عملی داشته باشند و با فرآیند خشک کردن میوه ها و سبزیجات آشنا شوند. او در این مدت ۲۰۰ کیلو خشکاله خانگی برای غذای دام تولید کرده است. سبزواری که دو بار معلم نمونه شهرستانی و یک بار معلم نمونه استانی شده است همواره تأکید دارد که هر فرد می تواند با تغییرات کوچک در زندگی روزمره اش تأثیر مثبتی بر محیط زیست بگذارد.

محمدرضا سبزواری متولد تویسرکان در استان همدان است. خانواده سبزواری از ۳ سال پیش به شاهرود مهاجرت کرده اند. او سال هاست به طبیعت و محیط زیست علاقه دارد اما از  ۴ سال پیش شروع به تفکیک زباله و تولید خشکاله  کرده است.دنبال کردن سخنرانی های مربوط به محیط زیست و تغییرات اقلیم در سایت های مختلف تلنگری شد تا سبزواری در مسیر سبز قرار گیرد.«من  پس از شنیدن سخنرانی های متعدد در رابطه با  تغییرات اقلیم در سایت های مختلف تحقیقات زیادی کردم تا بتوانم برای حفظ و نگهداری محیط زیست تاثیرگذار باشم. در واقع از آنجایی که ما نمی توانیم در سطح کلان انرژی های بادی و خورشیدی برای زمین پاک و محیط زیست تولید کنیم پس بهتر است تاثیر گذار باشیم و جلوی چرخه نابودی محیط زیست را بگیریم.»   
این معلم جوان کلامش را با خواندن یک بیت از شعری که در زمینه طبیعت سروده است آغاز می کند: «ارث نبردیم ز پیشینیان قرض گرفتیم ز آیندگان»
این معلم تویسرکانی معتقد است که اقدامات هر چند کوچک در زمینه حفظ طبیعت اگر توسط تعداد زیادی از افراد جامعه و به صورت پیوسته انجام شود قطعا نتایج مثبتی در پی خواهد داشت.

آموزش به دانش آموزان
محمد رضا ۳۶ ساله که دبیر زبان انگلیسی پایه دهم یازدهم و دوازدهم است هم در کلاس های مدرسه پس از پایان درس و هم در فضای مجازی تلاش می کند به صورت عملی و با نشان دادن عکس و فیلم روش های مختلف پسماند و بازیافت را آموزش  دهد. او از اینکه درس محیط زیست فقط در مقطع دبیرستان آن هم صرفا به صورت تئوری تدریس می شود گله مند است و اعتقاد دارد: « تا وقتی این آموزش های گام به گام به صورت عملی و از دوره ابتدایی به دانش آموزان آموزش داده نشود و تصویر سازی صورت نگیرد تاثیرگذار نخواهد بود و دانش آموزان رغبتی به حفظ و نگهداری محیط زیست نخواهند داشت. برخی از دانش آموزان نسبت به تفکیک زباله انگیزه درونی دارند اما برای برخی که بهانه تراشی می کنند  این موضوع را به عنوان پروژه کلاسی مطرح می کنم و حتی تا دو نمره برای آن در نظر می گیرم تا تشویق شوند و زباله ها را در خانه تفکیک کنند. دانش آموزان در این چند سال از این پروژه بسیار استقبال کرده اند.»

زمینی پاک  را به نسل های بعدی هدیه دهیم
 او در رابطه با روش های خانگی تولید خشکاله به «شهروند» می گوید: «من کارهای خیلی عملی و بسیار ساده ای که انجام آن در هر خانه ای ممکن است را  انجام داده ام.» او این روش خانگی خشکاله خانگی و تولید پسماند را خاص نمی داند اما از یک جهت خاص است؛ آن هم انرژی و اراده ای است که آقای معلم برای تولید خشکاله خانگی دارد.
سبزواری می گوید:«ساده ترین کاری که ما با زباله های اطراف مان انجام می دهیم این است که  مستقیم داخل سطل آشغال می اندازیم.  اما می توان کارهای بهتری انجام داد که نسل های بعد هم زمینی پاک و محیط زیستی به دور از آلودگی داشته باشند. من در خانه زباله های کاغذی پلاستیک های قابل بازیافت و پلاستیک های غیر بازیافتی و فلز را جدا نگه می دارم. قطعه فلزی یا  فنر موجود در فوم دستشویی و شیشه شورها قوطی های فلزی خالی واکس فندک های آشپزخانه که دیگر کار نمی کنند حتی سوزن های منگنه را هم دور نمی اندازم و همه را نگه می دارم و
 بازیافت می کنم.»

جلوگیری از تولید شیرآبه
او علاوه بر نگهداری پلاستیک کاغذ و فلز از تولید شیرآبه هم در خانه جلوگیری می کند و پوست میوه و سبزیجات را دور نمی ریزد. همه را در  بالکن خانه اش روی یک سینی پلاستیکی و چندین شانه تخم مرغ خشک می کند که به فضای خیلی کوچکی نیاز دارد. « من همیشه از بوی تعفنی که در سطل زباله به خاطر شیرآبه تولید می شود و دیدن سایر شهروندان که کیسه های زباله پر از شیرآبه را به سطل زباله محل منتقل می کنند متنفر بودم به همین خاطر تحقیق کردم چگونه می توانم تولید شیرآبه را در خانه به صفر برسانم. ما در طبقه چهارم   آپارتمانی زندگی می کنیم. روش های مختلفی وجود دارد اما باید روشی را پیدا می کردم که فضای کوچکی را اِشغال کند.  تصمیم گرفتم تا باقی مانده میوه و سبزیجات را داخل سطل زباله نریزم. پسماند این میوه و سبزیجات را داخل سینی پلاستیکی و شانه تخم مرغ می گذارم و در بالکن قرار می دهم. نه فضای زیادی را می گیرد و نه بوی تعفنی ایجاد می کند. تنها پیاز در میان سبزی جات و میوه ها بوی بدی دارد که این را هم پس از اینکه به قطعات کوچک تر برش داده و روی پشت بام خانه می گذارم تا به مرور زمان خشک شود. زمانی که کاملاً خشک شدند و آب این میوه و سبزی جات تبخیر شد خشکاله ها را داخل کیسه دیگری انتقال می دهم و پس از اینکه به میزان قابل توجهی رسید در اختیار دامداری ها می گذارم تا غذای دام ها شوند.»

تولید ۲۰۰ کیلو خشکاله در ۴ سال
این معلم زبان انگلیسی در مدت ۴ سال حدود ۲۰۰ کیلو خشکاله تولید کرده و در اختیار دامداری ها گذاشته است. او پوست تخم مرغ را هم جدا نگه می دارد تا دامداری ها با ترکیب پوست تخم مرغ که سرشار از کلسیم است و سایر مواد لازم مانند جو سویا وذرت خوراکی مقوی برای دام تهیه می کنند. «با پسماند میوه و سبزی جات  کمپوست هم درست می کنند اما این کار شاید از عهده هر کسی بر نیاید و امکاناتش موجود نباشد اما خشک کردن پوست میوه و سبزی جات را در هر خانه و آپارتمانی می توان انجام داد.»
او این روش خشکاله خانگی و بازیافت فلز و کاغذ را به همسایه ها نیز آموزش داده است.«پسماند کاغذ و فلز را هم به همراه همسایه های آپارتمانمان جمع آوری می کنیم و در راه پله طبقه آخر می گذاریم. وقتی این پسماند زیاد شد به ضایعاتی می فروشیم و پول دریافتی را صرف هزینه های ساختمان می کنیم.   پول زیادی در ازای فروش این پسماند به دست نمی آید ما تنها این کار را به دلیل وظیفه ای که در قبال طبیعت داریم انجام می دهیم.»

موضوعات مربوط به محیط زیست باید فرهنگ سازی شود

سبزواری در رابطه با بازیافت زباله ها به نکات مهمی اشاره می کند که در مسیر حفظ محیط زیست اهمیت ویژه ای دارند:«حفظ و نگهداری از محیط زیست هیچ وقت دغدعه پدران و مادران ما و نسل های گذشته نبوده است. چرا که در رابطه با تغییرات اقلیم ریشه ها و پیامدهای آن اطلاعات و پس زمینه ای نداشتند اما ما  وضعیت نابسامان طبیعت را می بینیم. ما نسل آگاهی هستیم  باید تحقیق کنیم کار درست را انجام دهیم و در این مسیر اصلا نباید خجالت بکشیم. در مهمانی ها و دورهمی ها با استفاده از روش های بازیافت آگاهی اطرافیان را نسبت به حفظ محیط زیست افزایش و کار تفکیک زباله را انجام دهیم.  همچنین حتما نباید منتظر بمانیم تا مسئولان کاری انجام دهند. هر کدام از ما به سهم خود برای حفظ محیط زیست و تحویل به نسل بعدی باید وظیفه مان را درست انجام دهیم و تا می توانیم تاثیرگذار باشیم.
نکته سوم اینکه در این مسیر باید صبور بود. اوایل اطرافیان گاهی ایراد می گرفتند که چرا این کار را انجام می دهم اما در حال حاضر دید مثبتی به این امر دارند و همراهی می کنند. حتی دو دخترم زینب ۱۱ ساله و زیبا ۶ ساله با  آموزش هایی که دیده اند در هر شرایطی زباله ها را  تفکیک می کنند.
شاید در ابتدا روزی ۲۰ دقیقه وقت می گذاشتیم اما پس از مدتی تنها در ۵ دقیقه به سرعت زباله ها را تفکیک می کنیم. ما نباید در زمینه حفظ طبیعت  از روش های قدیمی که از پدران و مادران ما به ارث مانده پیروی کنیم. در گذشته هیچ دغدغه ای وجود نداشته است. نباید این سرلوحه کار ما باشد. ما در  شرایطی هستیم که اگر  در حال حاضر به فکر نباشیم به طور حتم نسل های بعدی شرایط بسیار سختی برای زندگی خواهند داشت.
نکته دیگری که سبزواری به آن اشاره می کند در رابطه با آموزش است:« هر کسی با هر سن و هر جایگاه اجتماعی که دارد ممکن است در برخی مسائل  نیاز به آموزش داشته باشد. حفظ و نگهداری از محیط زیست و طبیعت  مقوله تفکیک زباله و بازیافت مواردی است که باید به افراد آموزش داده بشود. البته بسیاری معتقد هستند که این موضوعات مربوط به محیط زیست باید فرهنگ سازی شود.
اما این فرهنگ را چه کسانی به وجود می آورند؟ اگر ما انجام بدهیم و به دیگران منتقل کنیم قطعاً این فرهنگ اصلاح می شود. من  با هرکسی که ارتباط دارم درباره نحوه تفکیک بازیافت آموزش می دهم. شاید در میان راه با تمسخر و رفتارهای نامناسب مواجه شویم اما باید سعی کنیم تا با رضایت آموزش ها صورت گیرد نباید نارضایتی ایجاد کنیم. با کلمات درست و صبوری آموزش ها را باید انتقال بدهیم.»

پایان خبر فصل24