۱۲ آذر در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری فصل24 تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم وقایع مهم مصادف با امروز 12 آذر برابر با 2 دسامبر را ورق می زنیم.

***

اکسیژن مایع

 ۲ دسامبر ۱۸۷۷ میلادی برابر با 12 آذر ۱۲۵۶ خورشیدی لویی پل کایلت  (۱۹۱۳-۱۸۳۲) فیزیکدان فرانسوی اولین کسی بود که اکسیژن را مایع کرد. مدت کوتاهی بعد از این کار او برای اولین بار نیتروژن هیدروژن دی اکسیدنیتروژن مونوکسیدکربن و استیلن را هم مایع کرد. کایلت متوجه شد که شکست دیگر دانشمندان در مایع کردن گازهای دائمی حتی تحت فشارهای بسیار زیاد با مفهوم دمای بحرانی که توماس اندروز به آن رسیده بود قابل توضیح است. او برای رسیدن به اکسیژن مایع گذاشت این گاز تحت دمای خاصی سرد و فشرده شود. در آزمایشات بعدی او نیتروژن و هوا را مایع کرد. کایلت همچنین ارتفاع سنج و فشارسنج فشار قوی را هم اختراع کرد.

آینه ۵ متری تلسکوپ هیل

۲ دسامبر ۱۹۳۴ میلادی برابر با 12 آذر ۱۳۱۳ خورشیدی در شهر کورنینگ در ایالت نیویورک برای اولین بار شیشه مذاب برای اولین آینه تلسکوپ با قطر ۲۰۰ اینچ (۵۰۸ سانتی متر) در قالب ریخته شد. این خمیر شیشه پیرکس با دمای ۲هزارو۷۰۰ درجه فارنهایت (هزارو۴۸۳ درجه سانتی گراد) در قالب سرامیکی ریخته شد. قالب درمدت چندماه ساخته شده بود. دمای شیشه درطول ۱۱ ماه یک یا دو درجه در روز کاهش یافت. بعد اجازه داده شد تا در دمای اتاق خنک شود. این صفحه ۲۰ تنی در ۲۶ مارس ۱۹۳۶ برای سنگ زنی و پرداخت به موسسه فناوری کالیفرنیا ارسال شد که فرآیند آماده سازی اش ۱۱ سال طول کشید و در ۳ اکتبر ۱۹۴۷ تکمیل شد. این صفحه در تلسکوپ رصدخانه ماونت پالومار در کوه پالومار واقع در شهرستان سن دیه گو در کالیفرنیا نصب شد که به افتخار دکتر جرج هیل که آن را طراحی و ترویج کرده بود تلسکوپ هیل نام گرفت.

گراردوس مرکاتور 

۲ دسامبر ۱۵۹۴ میلادی برابر با ۱۱ آذر ۹۷۳ خورشیدی گراردوس مرکاتور نقشه بردار فلاندری که مهم ترین نوآوری اش نقشه ای بود که بعداً باعنوان فراتابی مرکاتور شناخته شد در سن ۸۲ سالگی درگذشت. در فراتابی مرکاتور مدارها و نصف النهارها به صورت خطوط مستقیم با فاصله به گونه ای نمایش داده می شوند که در هر نقطه نسبت دقیقی از عرض جغرافیایی به طول جغرافیایی ایجاد شود. اگرچه در فراتاب مرکاتور مقیاس خطی در اطراف یک نقطه در همه جهت ها یکسان است و در نتیجه زاویه و شکل پدیده های کوچک بدون تغییر باقی می ماند ولی با افزایش عرض جغرافیایی از استوا به سمت قطب ها به دلیل بی نهایت شدن مقیاس شکل و اندازه پدیده ها دچار تغییر می شود. برای نمونه خشکی های بزرگی مثل گرینلند و جنوبگان بسیار بزرگ تر از اندازه واقعی خود نسبت به خشکی هایی مانند آفریقا دیده می شوند. او همچنین اصطلاح اطلس را برای مجموعه ای از نقشه ها معرفی کرد.