سیاست های انقباضی پولی با هدف کنترل تورم و کاهش حجم نقدینگی تاثیرات زیادی بر عرضه تسهیلات بانکی دارند. افزایش نرخ بهره باعث می شود بانک ها منابع خود را با هزینه بالاتری تجهیز کنند (گواهی سپرده ۳۰درصدی) و تسهیلات کمتری پرداخت کنند. این موضوع علاوه بر محدود کردن عرضه وام ها ممکن است تقاضای مشتریان را نیز کاهش دهد. در نتیجه دسترسی به منابع مالی برای بخش هایی مانند صنایع کوچک و کسب و کار های نوپا دشوارتر می شود. این سیاست ها اگرچه به کنترل تورم کمک می کنند اما ممکن است رشد اقتصادی را کاهش دهند و محدودیت هایی برای بسیاری از مشتریان ایجاد کنند.
در این راستا مصاحبه با صادق عبداللهی پور و میثم حقیقی کارشناسان حوزه بانکی را می خوانیم.
چرا بانک ها وام نمی دهند؟
در راستای این بحث صادق عبداللهی پور کارشناس حوزه پولی و بانکی تاکید کرد: «سیاست های انقباضی بانک مرکزی نقدینگی و توان تسهیلات دهی را کاهش می دهد چراکه تاثیر مستقیمی بر مازاد بانک ها داشته و به تبع بانک ها مانند سابق نمی توانند به مشتریان تسهیلات دهند. از سوی دیگر چون سیاست انقباضی باعث افزایش نرخ بهره می شود اگر بانک راهی برای افزایش نرخ سود تسهیلاتش نداشته باشد می تواند سودآوری بانک را نیز تضعیف کند. البته ناگفته نماند که این موضوع لزوما صادق نیست.»
چرایی تشکیل صف های طولانی وام دهی
میثم حقیقی کارشناس حوزه بانکی در این باره تاکید کرد: سیاست انقباضی پولی یکی از ابزار های کلیدی بانک مرکزی در مدیریت اقتصاد کلان و کنترل تورم است. ماهیت این سیاست بر کاهش حجم نقدینگی در گردش جامعه تمرکز دارد. این کاهش با هدف کنترل عوامل ایجادکننده تورم از جمله نقدینگی بیش از حد انجام می شود. تاثیر این سیاست بر نظام بانکی اقتصاد کلان و تعاملات میان بانک ها و مشتریان از جنبه های گوناگون قابل بررسی است.
محدودیت عرضه وام
بانک مرکزی با اجرای سیاست های انقباضی تلاش می کند بخشی از نقدینگی در گردش را از اقتصاد خارج کرده و آن را نزد خود حفظ کند. این سیاست معمولا از طریق ابزار های مستقیم و غیرمستقیم صورت می پذیرد که در حال حاضر از طریق ابزار هایی نظیر افزایش در نرخ سود بانکی و کنترل مقداری ترازنامه بانک ها اجرا می شود. به طور مشخص این اقدامات بر قدرت تسهیلات دهی بانک ها تاثیر می گذارد زیرا بانک ها:
گرانی تجهیز منابع: منابع مالی خود را با نرخ سود بالاتری تجهیز می کنند.
احتیاط در تخصیص منابع: به دلیل افزایش هزینه های تجهیز با رفتار محتاطانه تری به تخصیص تسهیلات می پردازند. این دو عامل باعث کاهش توان بانک ها در ارائه تسهیلات شده و به تبع آن تقاضای مشتریان برای دسترسی به تسهیلات بانکی دچار محدودیت می شود.
تاثیر بر سودآوری بانک ها
یکی از سوالات اساسی در تحلیل اثر سیاست های انقباضی پولی این است که آیا این سیاست ها منجر به کاهش یا افزایش سودآوری بانک ها می شوند؟
تجهیز منابع گران تر و تخصیص منابع با نرخ بالا: سیاست های انقباضی موجب می شوند بانک ها منابع خود را با نرخ های سود بالاتری تجهیز کرده و همین امر هزینه های عملیاتی آنها را افزایش دهد.
محدودیت در پرداخت تسهیلات: کاهش توان تسهیلات دهی به معنای کاهش درآمد های ناشی از تسهیلات بانکی است.
عدم قطعیت در سودآوری: با وجود این اثرات نمی توان با قاطعیت گفت که این سیاست ها سودآوری بانک ها را کاهش یا افزایش می دهند؛ زیرا متغیر های دیگری مانند وضعیت بازار نرخ تورم و میزان تقاضای مشتریان نقش تعیین کننده ای دارند. در صورتی که نرخ سود تسهیلات افزایش پیدا کند چون بانک ها در اعطای تسهیلات محتاطانه رفتار می کنند اعطای تسهیلات محدود و به تبع آن صف تشکیل می شود که می تواند انگیزه عدم بازپرداخت را در گیرندگان تسهیلات که قبلا تسهیلات با نرخ سود کمتر دریافت کرده اند کاهش دهد.
تاثیر بر مشتریان بانکی
یکی از پیامد های سیاست انقباضی پولی محدودیت دسترسی مشتریان به تسهیلات بانکی است. به دلیل کاهش قدرت تسهیلات دهی بانک ها تمامی مشتریان نمی توانند به صورت همزمان به منابع مالی موردنیاز خود دسترسی پیدا کنند. این وضعیت منجر به ایجاد صف های تسهیلاتی می شود.
پیامد ها برای مشتریان
کاهش نقدینگی قابل دسترس: مشتریان برای تامین نقدینگی خود با محدودیت های بیشتری مواجه می شوند.
افزایش هزینه های مالی: در برخی موارد مشتریان مجبور به پذیرش نرخ های سود بالاتر برای دریافت تسهیلات می شوند.
افزایش وابستگی به منابع غیر بانکی: برخی از مشتریان به دلیل محدودیت های موجود ممکن است به سمت منابع غیر بانکی با هزینه های بالاتر روی آورند.
هدف اصلی بانک مرکزی از اعمال سیاست انقباضی کاهش تورم از طریق کنترل نقدینگی است. در شرایط تورمی بانک مرکزی با شناسایی یکی از عوامل اصلی ایجاد تورم یعنی افزایش نقدینگی تلاش می کند تا با کاهش آن تورم را مهار کند.
کنترل حجم ترازنامه بانک ها: بانک مرکزی با جلوگیری از پرداخت تسهیلات بی رویه از افزایش حجم ترازنامه بانک ها جلوگیری کرده و به تثبیت شرایط اقتصادی کمک می کند.
مدیریت نقدینگی جامعه: با کاهش نقدینگی در گردش تقاضای کل کاهش می یابد و در نتیجه تورم کنترل می شود.
کاهش گردش نقدینگی: بخشی از نقدینگی از گردش اقتصادی خارج شده و به بانک مرکزی منتقل می شود.
کاهش توان تسهیلات دهی بانک ها: بانک ها در تجهیز و تخصیص منابع مالی با محدودیت های بیشتری مواجه می شوند.
تاثیر بر سودآوری بانک ها: کاهش نقدینگی و محدودیت در تسهیلات دهی به طور بالقوه سودآوری بانک ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
محدودیت برای مشتریان: مشتریان در تامین مالی خود با چالش های بیشتری مواجه می شوند و ممکن است مجبور به پذیرش نرخ های سود بالاتر شوند.
نتیجه گیری
سیاست های انقباضی پولی با هدف کنترل تورم و مدیریت نقدینگی تاثیرات گسترده ای بر نظام بانکی و اقتصاد کلان دارند. کاهش نقدینگی محدودیت در تسهیلات دهی و افزایش نرخ سود از پیامد های بارز این سیاست ها هستند. با این حال اثر نهایی آنها بر سودآوری بانک ها و رفتار مشتریان وابسته به شرایط اقتصادی و نحوه اجرای این سیاست هاست. مشتریان بانکی نیز به دلیل محدودیت های ایجاد شده ممکن است با چالش های بیشتری در تامین نقدینگی روبه رو شوند و برای دسترسی به منابع مالی به منابع غیر بانکی یا نرخ های سود بالاتر روی آورند. به طور کلی سیاست انقباضی به عنوان یک ابزار کلیدی در مدیریت اقتصاد کلان تاثیرات پیچیده ای بر بخش های مختلف اقتصاد دارد که نیازمند تحلیل و نظارت مستمر است.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "چرا بانک ها وام نمی دهند؟" هستید؟ با کلیک بر روی اقتصادی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "چرا بانک ها وام نمی دهند؟"، کلیک کنید.
