درخواست مزایده از اجرای احکام

وقتی شما از کسی طلبکارید و دادگاه هم حق رو به شما داده، اما محکوم علیه (یعنی طرف بدهکار) زیر بار پرداخت نمیره، ممکنه مجبور بشید دست به دامن قانون بشید و درخواست مزایده اموالش رو از اجرای احکام بخواهید. این فرآیند به زبان ساده یعنی اینکه اموال توقیف شده بدهکار رو به حراج می ذارن تا از پولش طلب شما رو پرداخت کنن. اما این کار همین جوری سرسری انجام نمیشه و کلی پیچ و خم قانونی داره که باید حواسمون بهشون باشه. توی این مقاله، با هم قدم به قدم این مسیر رو طی می کنیم تا اگه خدای ناکرده توی چنین موقعیتی قرار گرفتید، بدونید باید چیکار کنید و از کجا شروع کنید.

دنیای حقوقی و قضایی، پر از اصطلاحات و فرآیندهاییه که شاید برای خیلی از ما گنگ و پیچیده به نظر برسه. یکی از همین فرآیندهای مهم و البته کاربردی، «درخواست مزایده از اجرای احکام» هست. اگه تا حالا اسمش رو شنیدید و براتون سوال شده که دقیقاً چیه و چطور میشه انجامش داد، جای درستی اومدید. بیاید با هم به زبان ساده و خودمونیش ببینیم داستان از چه قراره و چطور می تونیم این مسیر رو بدون دردسر زیادی طی کنیم.

مزایده در اجرای احکام چیه و اصلاً چرا لازمه؟

فرض کنید یه حکم دادگاه دارید که به شما می گه «آقا/خانم فلانی، این پول یا این مال باید به شما پرداخت بشه». حالا طرف مقابل (محکوم علیه) به هر دلیلی زیر بار نمیره و پرداخت نمی کنه. خب، اینجا چیکار باید کرد؟ نمیشه که حق شما پایمال بشه! اینجاست که پای اجرای احکام و مزایده به میون میاد.

به زبان ساده، مزایده در اجرای احکام، یه سازوکار قانونیه که به شما (محکوم له یا طلبکار) کمک می کنه تا با فروش اموال توقیف شده بدهکار، به حق و حقوقتون برسید. این اموال می تونن هر چیزی باشن؛ از یه ماشین و خونه گرفته تا وسایل خونه یا حتی سهام و اوراق بهادار. هدف اصلی هم اینه که طلب شما رو از محل پول حاصل از این فروش پرداخت کنن.

انواع اموالی که میشه به مزایده گذاشت

به طور کلی، اموالی که میشه به مزایده گذاشت به دو دسته اصلی تقسیم میشن:

• اموال منقول: اینا چیزایی هستن که میشه جابجاشون کرد، مثل ماشین، موتورسیکلت، لوازم خانگی، طلا، سکه، حساب بانکی و…
• اموال غیرمنقول: این دسته هم شامل چیزایی میشه که ثابت هستن و نمیشه جابجاشون کرد، مثل زمین، خانه، آپارتمان، مغازه و کلاً هر نوع ملک و مستقلات.

تفاوت این دو دسته توی مراحل توقیف و مزایده شون خیلی مهمه، چون قوانین و تشریفات خاص خودشون رو دارن. مثلاً مزایده ملک به خاطر مراحل ثبتی و ارزیابی پیچیده تر، معمولاً زمان برتره.

کی می تونه درخواست مزایده بده و چه شرایطی باید داشته باشه؟

خب، سوال مهم اینه که هر کسی می تونه درخواست مزایده بده؟ نه! یه سری شرایط و قواعدی داره که باید رعایت بشه.

محکوم له (طلبکار): اصلی ترین درخواست کننده

در حالت عادی و ۹۹ درصد مواقع، کسی که می تونه درخواست مزایده از اجرای احکام رو ثبت کنه، شما هستید؛ یعنی محکوم له یا همون طلبکار. اما برای این کار باید چند تا مرحله قبلش طی شده باشه:

1. صدور اجراییه: اول از همه، باید حکم دادگاه قطعی شده باشه و شما درخواست صدور اجراییه رو به اجرای احکام داده باشید. این اجراییه مثل یه اخطار رسمی به بدهکاره که می گه: «یا پول رو بده، یا تبعاتش رو به جون بخر!»
2. ابلاغ اجراییه و انقضای مهلت قانونی: بعد از اینکه اجراییه به بدهکار ابلاغ شد، قانون بهش یه مهلت ۱۰ روزه میده تا بدهی رو پرداخت کنه یا برای پرداختش یه فکری بکنه. اگه توی این ۱۰ روز کاری، بدهی پرداخت نشه، اون وقته که شما می تونید دست به کار بشید.
3. عدم پرداخت یا عدم معرفی مال: اگه بدهکار توی این مهلت ۱۰ روزه، بدهی رو پرداخت نکرد یا مالی معرفی نکرد که بشه ازش بدهی رو گرفت، شما حق دارید که اموالش رو معرفی و درخواست مزایده بدید.
4. توقیف رسمی اموال: قبل از مزایده، اموال بدهکار حتماً باید به طور رسمی توقیف شده باشن. یعنی اجرای احکام باید رسماً روی اون اموال دست گذاشته باشه و اجازه فروششون رو به بدهکار نداده باشه.

حواستون باشه که این مراحل پشت سر هم و به ترتیب باید اتفاق بیفته. نمی تونید همین طوری یهو بیاید بگید «آقا مال فلانی رو به مزایده بذارید»! باید مراحل قانونی قبلش کامل طی شده باشه.

مواردی که افراد دیگه می تونن درخواست مزایده بدن

گاهی وقت ها هم هست که غیر از محکوم له، افراد دیگه ای هم ممکنه بخوان درخواست مزایده بدن. مثلاً:

• در مال مشاعی یا موروثی: فکر کنید چند نفر توی یه مال شریک هستن (مثل چند ورثه که یه ملک بهشون رسیده) و با هم برای تقسیم اون مال به توافق نمی رسن. اگه امکان تقسیم مال به بخش های مساوی (افراز) نباشه، دادگاه می تونه دستور فروش اون مال رو از طریق مزایده بده تا پولش بین شرکا تقسیم بشه. توی این حالت، هر کدوم از شرکا می تونه درخواست مزایده رو بده.

مراحل گام به گام درخواست مزایده از اجرای احکام

فرض کنیم همه شرایطی که بالا گفتیم رو دارید و حالا وقتشه که درخواست مزایده اموال توقیف شده رو به طور رسمی ثبت کنید. این مراحل رو خوب به خاطر بسپرید:

گام ۱: از ابلاغ اجراییه تا مهلت قانونی

همونطور که گفتیم، اول از همه باید حکم قطعی باشه و اجراییه صادر و به بدهکار ابلاغ بشه. بعد از ابلاغ، بدهکار ۱۰ روز فرصت داره که دینش رو بپردازه. تا این ۱۰ روز تموم نشه، شما نمی تونید درخواست مزایده بدید. پس صبور باشید و منتظر اتمام این مهلت بمونید.

گام ۲: مال رو پیدا کن و توقیفش کن!

اگه بدهکار پول رو نداد، حالا نوبت شماست. باید اموالی ازش معرفی کنید که بشه توقیف و بعداً مزایده کرد. این مرحله خودش خیلی مهمه:

• معرفی مال: شما باید با دقت اموال بدهکار رو شناسایی و به اجرای احکام معرفی کنید. هر چقدر اطلاعات دقیق تری بدید (مثلاً شماره پلاک ماشین، آدرس دقیق ملک، شماره حساب بانکی و…) کارها سریع تر پیش میره.
• توقیف مال: بعد از معرفی، اجرای احکام دستور توقیف اون مال رو صادر می کنه. توقیف یعنی اینکه بدهکار دیگه حق نداره اون مال رو بفروشه، منتقل کنه یا هر دخل و تصرفی توش انجام بده. اینجاست که مال رسماً تحت نظر دادگاه قرار می گیره.

گام ۳: کارشناسی اموال توقیفی و قیمت گذاری

مال که توقیف شد، نوبت به ارزیابی و قیمت گذاری اون می رسه. اجرای احکام یه کارشناس رسمی دادگستری تعیین می کنه تا بیاد و ارزش واقعی اون مال رو تخمین بزنه. این قیمت، قیمت پایه مزایده خواهد بود. حواستون باشه که هم شما و هم بدهکار، بعد از اعلام نظر کارشناس، یه مهلت قانونی برای اعتراض به این قیمت دارید. اگه اعتراض نکنید یا اعتراضتون رد بشه، قیمت کارشناسی قطعی میشه.

گام ۴: حالا وقت نوشتن درخواست مزایده است

بعد از اینکه اموال توقیف شد و قیمت کارشناسی هم مشخص و قطعی شد، تازه می تونید درخواست مزایده مال توقیف شده رو بنویسید. این درخواست باید شامل جزئیات مهمی باشه، مثل:

• اطلاعات هویتی شما و بدهکار.
• شماره پرونده اجرایی و شعبه مربوطه.
• مشخصات دقیق مالی که توقیف شده و می خواهید به مزایده گذاشته بشه.
• مبلغ بدهی شما.
• و مهم تر از همه، خواسته صریح شما که همون «تقاضای صدور دستور مزایده مال توقیف شده جهت وصول محکوم به و هزینه های اجرایی» هست.

گام ۵: ثبت درخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی

امروزه بیشتر کارهای قضایی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام میشه. شما باید درخواست مزایده رو آماده کنید (بعداً یه نمونه فرم بهتون نشون میدیم) و از طریق این دفاتر ثبت کنید. یادتون باشه که باید مدارک لازم مثل کپی حکم دادگاه، اجراییه و نظریه کارشناسی رو هم پیوست کنید.

گام ۶: دستور مزایده از طرف دادورز یا قاضی اجرا

بعد از ثبت درخواست، دادورز یا قاضی اجرای احکام، درخواست شما رو بررسی می کنه. اگه همه چیز طبق قانون باشه و مراحل قبلی به درستی طی شده باشه، ایشون دستور برگزاری مزایده رو صادر می کنن. این دستور به این معنیه که حالا دیگه میشه برای حراج گذاشتن مال قدم برداشت.

یه نمونه درخواست مزایده عملیاتی: بند به بند بررسی کنیم

حالا که با مراحل آشنا شدید، بیایید یک نمونه فرم درخواست مزایده رو ببینیم و بند به بندش رو بررسی کنیم تا اگه خواستید خودتون این کار رو انجام بدید، گیج نشید و بدونید هر بخش رو چطور پر کنید. البته همیشه توصیه میشه برای کارهای حقوقی از وکیل یا مشاور حقوقی کمک بگیرید، اما این نمونه کمکتون می کنه که با کلیات آشنا بشید.

بسمه تعالی

ریاست محترم اجرای احکام مدنی مجتمع قضایی (نام مجتمع قضایی مثلاً شهید بهشتی)
با سلام و احترام،

احتراماً، در خصوص پرونده اجرایی به کلاسه: [شماره کلاسه پرونده اجرایی، مثلاً 9901234567890123] و شماره بایگانی: [شماره بایگانی پرونده اجرایی، مثلاً 1400000000000123] که اینجانب [نام و نام خانوادگی محکوم له] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی محکوم له] و آدرس [آدرس دقیق محکوم له] به عنوان محکوم له و آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محکوم علیه] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی محکوم علیه] و آدرس [آدرس دقیق محکوم علیه] به عنوان محکوم علیه در آن مطرح می باشد؛ به استحضار عالی می رساند:

1.  موضوع پرونده اجرایی، مطالبه [موضوع پرونده، مثلاً وجه چک به مبلغ 500,000,000 ریال / مهریه / دیه] می باشد.
2.  با عنایت به ابلاغ اجراییه صادره در تاریخ [تاریخ ابلاغ اجراییه] و انقضای مهلت قانونی ده روزه مقرر جهت پرداخت محکوم به توسط محکوم علیه و عدم اقدام ایشان در پرداخت یا معرفی مال، به درخواست اینجانب، مال / اموال زیر از محکوم علیه توقیف گردیده است:
    *   مشخصات مال توقیف شده:
        *   نوع مال: [مثلاً یک دستگاه خودروی سواری پراید مدل 1390 / یک واحد آپارتمان مسکونی / 500 سهم از شرکت سهامی عام X]
        *   جزئیات و مشخصات دقیق مال:
            *   برای خودرو: شماره پلاک [مثلاً ایران 12-123ب12]، شماره موتور [مثلاً M1234567]، شماره شاسی [مثلاً S1234567890123]، رنگ [مثلاً سفید]
            *   برای ملک: آدرس دقیق [مثلاً تهران، خیابان اصلی، کوچه فرعی، پلاک 10، واحد 3]، شماره پلاک ثبتی [مثلاً اصلی 100 فرعی 200 بخش 11 تهران]، وضعیت ثبتی [مثلاً شش دانگ ملک]
            *   برای سایر اموال منقول: [توصیف کامل و دقیق مال، مثلاً یک دستگاه تلویزیون LED سامسونگ 55 اینچ مدل XX، یک عدد سرویس طلای کامل با وزن تقریبی X گرم]
3.  متعاقباً، نظریه کارشناسی رسمی دادگستری به شماره [شماره نظریه کارشناسی] و تاریخ [تاریخ نظریه کارشناسی] در خصوص ارزیابی مال توقیف شده صادر و به طرفین ابلاغ گردیده و مبلغ ارزیابی آن [مبلغ ارزیابی به ریال] ریال تعیین شده است. نظر به عدم اعتراض محکوم علیه (یا رد اعتراض ایشان) در مهلت قانونی، نظریه مذکور قطعیت یافته است.
4.  لذا، با توجه به مراتب فوق و عدم وصول مطالبات اینجانب، تقاضای صدور دستور مزایده مال توقیف شده (با مشخصات فوق الذکر) جهت وصول مبلغ محکوم به و کلیه هزینه های اجرایی و خسارات قانونی از محل فروش مال مزبور را دارم.

دلایل و مدارک:
1.  پرونده اجرایی به کلاسه فوق
2.  نظریه کارشناسی رسمی دادگستری (شماره و تاریخ فوق)
3.  برگ توقیف اموال (در صورت وجود)
4.  سند مالکیت / اسناد مربوط به مال توقیف شده (در صورت لزوم)

با احترام،
[نام و نام خانوادگی محکوم له]
[امضاء]
تاریخ: [تاریخ درخواست]

توضیح هر بخش از فرم درخواست مزایده

بیایید ببینیم هر قسمت از این فرم چه معنی ای داره و چرا باید با دقت پر بشه:

1. عنوان: باید آدرس رو دقیق و کامل بنویسید تا درخواست به دست بخش مربوطه برسه. مثل «ریاست محترم اجرای احکام مدنی مجتمع قضایی (نام مجتمع قضایی)».
2. مشخصات درخواست کننده (محکوم له): اسم، فامیل، شماره ملی و آدرس شما که طلبکار هستید، اینجا باید کامل و بدون نقص وارد بشه.
3. مشخصات طرف مقابل (محکوم علیه): اطلاعات بدهکار هم دقیقاً مثل خودتون باید قید بشه.
4. موضوع پرونده اجرایی: اینجا می نویسید که پرونده اصلی سر چی بوده. مثلاً برای چی طلبکار شدید (چک، مهریه، دیه و…).
5. کلاسه پرونده اجرایی و شماره بایگانی: این دو تا عدد، شناسنامه پرونده شماست. باید خیلی دقیق بنویسیدشون، چون تمام مکاتبات بر اساس این شماره ها انجام میشه.
6. شرح مال توقیف شده: این بخش خیلی حساسه! باید نوع مال (منقول یا غیرمنقول) و تمام جزئیاتش رو بنویسید. هر چقدر دقیق تر باشید، کارشناس و اجرای احکام راحت تر می تونن کارشون رو انجام بدن. مثلاً برای ملک، آدرس کامل و پلاک ثبتی، برای خودرو، شماره پلاک، شاسی و موتور ضروریه.
7. تاریخ و شماره نظریه کارشناسی و مبلغ ارزیابی: اینجا تاریخ و شماره نظریه کارشناس و مهم تر از اون، قیمتی که کارشناس برای مال تعیین کرده رو وارد می کنید. تاکید می کنید که این نظر قطعی شده و اعتراضی بهش نبوده.
8. خواسته: این بخش، قلب درخواست شماست. باید صریح و روشن بنویسید که «درخواست صدور دستور مزایده» رو دارید تا طلب و هزینه های اجرایی از پول فروش مال تامین بشه.
9. دلایل و مدارک: مدارکی رو که برای اثبات درخواستتون دارید، اینجا لیست می کنید. پرونده اجرایی، نظریه کارشناسی و برگ توقیف از مهم ترین این مدارکن.
10. امضا و تاریخ: در نهایت، درخواست رو امضا و تاریخ می زنید.

نکات مهم در تکمیل فرم: موقع پر کردن فرم، حواستون باشه که هیچ اشتباهی نکنید. یه اشتباه کوچیک می تونه کارتون رو کلی عقب بندازه. دقت توی اطلاعات، مخصوصاً شماره پرونده ها و مشخصات مال، حرف اول رو می زنه.

مهم ترین قوانین و مقرراتی که درباره مزایده باید بدونی

همونطور که گفتیم، مزایده قوانین خاص خودش رو داره که توی «قانون اجرای احکام مدنی» بهشون اشاره شده. دونستن این مواد قانونی بهتون کمک می کنه تا با چشم بازتری توی این فرآیند قدم بردارید:

ماده ۱۲۸: مزایده از قیمت ارزیابی شده شروع میشه

قانون می گه که مزایده باید از اون قیمتی که کارشناس تعیین کرده، شروع بشه. یعنی نمی تونن همین طوری یه قیمتی بذارن. مال هم به کسی فروخته میشه که بالاترین قیمت رو پیشنهاد بده و البته بقیه شرایط رو هم رعایت کنه.

ماده ۱۲۹: شرایط پرداخت پول توسط برنده مزایده

اگه شما یا هر کس دیگه ای برنده مزایده شدید، باید حواستون به این نکته باشه: معمولاً ۱۰ درصد از پولی که پیشنهاد دادید رو همونجا (فی المجلس) باید به عنوان سپرده به اجرای احکام بدید. بقیه پول رو هم حداکثر تا یک ماه فرصت دارید که پرداخت کنید. اگه توی این یک ماه پول رو کامل ندید، مزایده تجدید میشه و اون ۱۰ درصدی که اول دادید هم بعد از کسر هزینه های مزایده، به نفع دولت ضبط میشه. پس جدی بگیریدش!

ماده ۱۳۱: اگه خریدار پیدا نشد، چاره چیه؟

گاهی اوقات هم ممکنه برای مالی که به مزایده گذاشته شده، کسی پیدا نشه که بخره. اینجا قانون دست شما رو باز گذاشته (البته اگر مال منقول باشه) و می تونید یکی از این سه کار رو بکنید:

1. مال دیگه از بدهکار معرفی کنید تا توقیف و مزایده بشه.
2. خودتون اون مال رو به قیمتی که کارشناس ارزیابی کرده، بردارید و در ازای طلبتون حساب کنید.
3. درخواست تجدید مزایده رو بدید. یعنی بخواهید دوباره مال رو به مزایده بذارن، این بار معمولاً با قیمت پایین تر.

برای مال غیرمنقول هم شرایط خاصی هست که جلوتر توضیح میدیم.

ماده ۱۳۴ و ۱۳۵: تحویل مال و اموال اضافی

فروش مال فقط زمانی انجام میشه و مال به خریدار تحویل داده میشه که تمام پولش پرداخت شده باشه. اگه از فروش بخشی از اموال توقیف شده، طلب شما و هزینه های اجرایی تامین شد، بقیه اموال باید به بدهکار برگردونده بشه.

ماده ۱۳۸: جزئیات آگهی فروش مال غیرمنقول

آگهی فروش ملک (اموال غیرمنقول) باید خیلی دقیق باشه و اطلاعات زیادی توش نوشته بشه تا خریدار با چشم باز بیاد جلو. چیزایی مثل: اسم صاحب ملک، آدرس و توصیف کلی ملک (مسکونی، تجاری، زراعی و…)، ثبت شده هست یا نه، اجاره ای هست یا نه، مشاعی هست یا نه و سهم فروش، حقوق اشخاص دیگه روی ملک، قیمت پایه مزایده، و زمان و مکان مزایده.

ماده ۱۳۹: جزئیات آگهی فروش مال منقول

آگهی فروش اموال منقول (مثل ماشین یا وسایل خونه) هم باید شامل نوع و مشخصات دقیق مال، روز و ساعت و محل فروش و قیمتی که مزایده ازش شروع میشه، باشه.

یادتون باشه که مزایده فقط یه راه حل نیست، بلکه یه فرآیند پیچیده حقوقیه که برای رسیدن به حقتون باید قدم به قدم و با دقت جلو برید.

از تایید درخواست تا برگزاری خود مزایده؛ چه اتفاقاتی میفته؟

حالا که درخواست شما تأیید شده، باید آماده بشیم برای برگزاری مزایده در اجرای احکام. این قسمت از کار هم مراحل خاصی داره که باید با دقت پیگیری بشه:

تعیین زمان و مکان مزایده

اجرای احکام، زمان دقیق و محل برگزاری مزایده رو تعیین می کنه. معمولاً مزایده ها توی محل اجرای احکام یا جایی که برای این کار در نظر گرفته شده، برگزار میشه. حواستون باشه که طبق قانون، مزایده باید با حضور دادورز (مامور اجرا) و نماینده دادسرا انجام بشه. حضور این افراد برای قانونی بودن مزایده حیاتیه.

نشر آگهی مزایده

بعد از تعیین زمان و مکان، باید آگهی مزایده منتشر بشه تا همه ازش خبردار بشن. بسته به ارزش مال، ممکنه این آگهی:

• توی روزنامه های کثیرالانتشار چاپ بشه.
• توی تابلو اعلانات اجرای احکام و محل فروش الصاق بشه.

اگه شما (محکوم له) احساس می کنید آگهی ای که اجرای احکام منتشر کرده کافی نیست و خریدار زیادی جذب نمیکنه، می تونید با هزینه خودتون، آگهی های بیشتری منتشر کنید. مهلت بین انتشار آگهی و روز مزایده باید نه بیشتر از یک ماه و نه کمتر از ده روز باشه.

برگزاری مزایده

بالاخره روز موعود میرسه. توی زمان و مکان تعیین شده، مزایده برگزار میشه. هر کسی که علاقه به خرید مال داره، میاد و قیمت پیشنهاد میده. معمولاً مزایده از قیمت پایه ای که کارشناس تعیین کرده، شروع میشه و کسی که بالاترین قیمت رو پیشنهاد بده، برنده مزایده اعلام میشه.

تنظیم صورت مجلس مزایده

بعد از اینکه برنده مزایده مشخص شد، یک صورت مجلس دقیق از اتفاقات مزایده تنظیم میشه. توی این صورت مجلس، اسم و مشخصات مالک و خریدار، جزئیات مال فروخته شده و قیمتی که مال بهش فروخته شده، نوشته میشه و به امضای دادورز، نماینده دادسرا و در صورت امکان، خریدار و سایرین می رسه. این صورت مجلس سند رسمی مزایده است.

چه کسانی نمی تونن توی مزایده شرکت کنن؟

یه نکته مهم اینه که همه نمی تونن توی مزایده شرکت کنن و مال رو بخرن. طبق ماده ۱۲۷ قانون اجرای احکام مدنی، ارزیابان، دادورزها (مامورین اجرا) و سایر اشخاصی که مسئول مستقیم فروش هستن، همچنین اقوام نزدیکشون (تا درجه سوم نسبی و سببی)، نمی تونن توی مزایده شرکت کنن و مال رو بخرن. اما شما به عنوان محکوم له، می تونید مثل بقیه مردم توی مزایده شرکت کنید و اگه خواستید، مال رو بخرید.

اگه خریدار پیدا نشد یا برنده پول رو نداد، چاره چیه؟ (تجدید مزایده)

ممکنه همه مراحل رو طی کنید، اما توی روز مزایده هیچ خریداری پیدا نشه، یا بدتر از اون، برنده مزایده پول رو طبق قانون پرداخت نکنه. توی این شرایط، قانون برای شما راه حل هایی پیش بینی کرده:

گزینه های محکوم له برای مال منقول

اگه مالی که به مزایده گذاشته شده، از نوع منقول (مثل ماشین یا وسایل خونه) باشه و هیچ کس اون رو نخره، شما به عنوان محکوم له سه تا انتخاب دارید:

1. معرفی مال دیگر: می تونید یه مال دیگه از بدهکار معرفی کنید تا توقیف و مزایده بشه.
2. قبول مال به قیمت ارزیابی: می تونید خودتون همون مال رو به قیمتی که کارشناس تعیین کرده، بردارید و در ازای طلبتون حساب کنید.
3. درخواست تجدید مزایده: می تونید بخواهید مزایده دوباره برگزار بشه. توی این حالت، مال معمولاً به هر قیمتی که خریدار پیدا کنه فروخته میشه و هزینه های آگهی مجدد هم با شماست.

اگه برای بار دوم هم خریدار پیدا نشه و شما هم اون مال رو به قیمت کارشناسی قبول نکنید، قانون می گه اون مال به بدهکار برگردونده میشه و شما باید به فکر توقیف مال دیگه یا راه حل دیگه ای باشید.

وضعیت مال غیرمنقول در صورت عدم وجود خریدار

برای اموال غیرمنقول (مثل ملک) قضیه کمی فرق داره. اگه ملک به مزایده گذاشته شد و خریداری نداشت و شما (محکوم له) اون رو در مقابل طلبتون قبول کردید، بدهکار یه مهلت دو ماهه داره تا تمام بدهی، خسارات و هزینه های اجرایی رو پرداخت کنه و نذاره ملک به نام شما منتقل بشه. اگه توی این دو ماه پرداخت نکرد، دادگاه دستور انتقال تمام یا قسمتی از ملک رو (به میزان طلب شما) به شما میده.

شرایط تجدید مزایده در اجرای احکام

مزایده فقط در صورت عدم وجود خریدار تجدید نمیشه، بلکه موارد دیگه ای هم وجود داره که باعث تجدید مزایده اجرای احکام مدنی میشه. طبق ماده ۱۳۶ قانون اجرای احکام مدنی، این موارد شامل:

• مزایده بدون حضور نماینده دادسرا برگزار بشه.
• فروش توی روز، ساعت یا محلی غیر از اونچه که توی آگهی تعیین شده، انجام بشه.
• اگه بدون دلیل قانونی جلوی خرید کسی رو بگیرن یا بالاترین قیمت پیشنهادی رو قبول نکنن.
• اگه کسی که برنده مزایده شده، اصلاً از نظر قانونی حق خرید اون مال رو نداشته باشه (ممنوع المعامله باشه).
• اگه برنده مزایده، پول رو توی مهلت یک ماهه پرداخت نکنه (همونطور که توی ماده ۱۲۹ گفتیم).

اگه هر کدوم از این اتفاق ها افتاد، مزایده باطل میشه و باید از نو برگزار بشه.

چطور میشه به مزایده اعتراض کرد یا ازش شکایت کرد؟

گاهی ممکنه توی فرآیند مزایده، شما یا شخص دیگه ای احساس کنید که حقی ازتون پایمال شده یا تخلفی اتفاق افتاده. قانون این حق رو بهتون داده که اعتراض یا شکایت کنید. بیایید ببینیم چطور:

شکایت شخص ثالث

تصور کنید مالی توقیف شده و قراره به مزایده گذاشته بشه، اما یه نفر دیگه (شخص ثالث) ادعا می کنه که اون مال مال اونه و بدهکار نیست! اینجاست که پای شکایت شخص ثالث به میون میاد. شرایطش اینه:

• اگه ادعای شخص ثالث با یه حکم قطعی دادگاه یا یه سند رسمی که تاریخش قبل از توقیف مال باشه، اثبات بشه، توقیف مال برداشته میشه.
• اگه مدارکش به این محکمی نباشه، عملیات اجرایی ادامه پیدا می کنه. اما شخص ثالث می تونه برای جلوگیری از این کار و اثبات ادعاش، به دادگاه شکایت کنه.
• خوبی این شکایت اینه که بدون نیاز به تشریفات پیچیده و پرداخت هزینه دادرسی زیاد، بررسی میشه. اگه دادگاه ببینه که دلایل شخص ثالث قویه، دستور توقیف عملیات اجرایی رو صادر می کنه تا تکلیف مال مشخص بشه.
• اگر مال منقول باشه، دادگاه حتی می تونه با گرفتن یه تضمین مناسب (تأمین)، دستور رفع توقیف و تحویل مال رو به معترض بده.
• یه راه حل دیگه هم اینه که شما (محکوم له) می تونید یه مال دیگه از بدهکار معرفی کنید تا توقیف بشه. اینجوری، از مال مورد اعتراض رفع توقیف میشه و شکایت شخص ثالث هم بی اثر میشه.

اعتراض به تخلف از مقررات مزایده

اگه دیدید توی خود فرآیند برگزاری مزایده، تخلفی از قوانین اتفاق افتاده (مثلاً مزایده بدون حضور نماینده دادسرا بوده، یا مال رو توی زمان و مکان اشتباهی فروختن)، می تونید اعتراض کنید. مهلت اعتراض به تخلف از مقررات مزایده، یک هفته از تاریخ فروش مال هست. این شکایت رو هم باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید. تا وقتی این مهلت تموم نشده یا دادگاه به شکایات رسیده و تصمیم نگرفته، مال به خریدار تحویل داده نمیشه.

مزایده در اجرای احکام، کجاها به دردمون می خوره؟ (موارد کاربردی)

درخواست مزایده از اجرای احکام فقط یه اسم قلمبه سلمبه نیست؛ بلکه توی موقعیت های مختلفی می تونه بهتون کمک کنه که به حقتون برسید. بیایید چند تا از مهم ترین موارد کاربردش رو با هم ببینیم:

۱. مزایده اموال برای وصول مهریه

مهریه یکی از حقوق مهم خانمه که توی سند ازدواجش ثبت میشه. اگه خدای ناکرده زندگی مشترک به مشکل بخوره و خانم بخواد مهریه اش رو مطالبه کنه، اگه آقا مهریه رو پرداخت نکنه، خانم می تونه از طریق اجرای احکام (چه دادگستری و چه اجرای ثبت) درخواست توقیف اموال و بعداً درخواست مزایده اموال محکوم علیه (یعنی آقا) رو بده تا از پول حاصل از فروش اون اموال، مهریه اش رو بگیره.

۲. مزایده اموال در پرونده های مطالبه چک و سفته

خیلی وقت ها پیش میاد که یه چک یا سفته دستمون داریم که صاحبش پولش رو نداده. اگه از طریق دادگاه یا اجرای ثبت اقدام کنیم و حکم به نفع ما صادر بشه، اما بدهکار باز هم پول رو پرداخت نکنه، می تونیم با معرفی اموالش به اجرای احکام، تقاضای مزایده اموال رو بدیم. اینجوری از فروش مال، طلب ما از چک یا سفته پرداخت میشه.

۳. مزایده ملک موروثی (مشاعی)

این مورد رو قبلاً هم کمی توضیح دادیم. فرض کنید چند تا ورثه، یه خونه یا زمین از پدرشون به ارث بردن. اما روی اینکه چطور این ملک رو بین خودشون تقسیم کنن، به توافق نمی رسن. یا اصلاً ملک کوچیکه و نمیشه به تکه های مساوی تقسیمش کرد (قابلیت افراز نداره). توی این شرایط، هر کدوم از وراث می تونن از دادگاه درخواست فروش ملک مشاعی از طریق مزایده رو بدن. بعد از برگزاری مزایده و فروش ملک، پولش طبق سهم الارث هر کس، بهش پرداخت میشه.

۴. مزایده در پرونده های ورشکستگی

اگه یه شرکت یا فردی ورشکسته بشه و نتونه بدهی هاش رو به طلبکارا پرداخت کنه، ممکنه دارایی هاش از طریق مزایده فروخته بشه. توی این پرونده ها، اموال شخص ورشکسته تحت نظر اداره تصفیه امور ورشکستگی یا دادگاه قرار می گیره و با رعایت قوانین خاص خودش (مثلاً قانون تجارت)، به مزایده گذاشته میشه تا پولش بین طلبکارا تقسیم بشه.

همونطور که می بینید، مزایده یه ابزار قدرتمند قانونیه که به آدم ها کمک می کنه تا توی شرایط مختلف مالی و حقوقی، به حقوق از دست رفته شون برسن.

نتیجه گیری

خب، تا اینجا با هم نگاهی جامع به فرآیند درخواست مزایده از اجرای احکام انداختیم. دیدیم که این مسیر، از ابلاغ اجراییه و توقیف مال شروع میشه، به ارزیابی کارشناسی و تنظیم درخواست می رسه و در نهایت با برگزاری مزایده و پرداخت بدهی یا تجدید مزایده به پایان می رسه. هر مرحله، ظرافت ها و نکات قانونی خاص خودش رو داره که اگه حواسمون بهشون نباشه، ممکنه کارمون گره بخوره یا حتی حق و حقوقمون به خطر بیفته. آشنایی با این مراحل و قوانین مربوط به مزایده، مثل ماده ۱۲۸ تا ۱۳۹ قانون اجرای احکام مدنی، می تونه کمک بزرگی بهتون بکنه.

مهم ترین چیزی که باید همیشه توی ذهنتون باشه اینه که توی این جور پرونده های حقوقی، اطلاعات دقیق و اقدام به موقع، کلید موفقیته. همیشه توصیه میشه که برای مراحل تقاضای مزایده در اجرای احکام، از یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص کمک بگیرید تا با خیال راحت تری این مسیر رو طی کنید و از هر گونه اشتباه احتمالی جلوگیری بشه. اونا با تجربه و دانششون می تونن بهترین راه رو بهتون نشون بدن و از حقتون دفاع کنن. با آگاهی و دقت، می تونید به حقتون برسید و از فرآیندهای قانونی به بهترین شکل استفاده کنید.